Intieme verzorging bij vrouwen: wat te doen en te vermijden?

Het belang van intieme verzorging bij vrouwen

De intieme zone van de vrouw bestaat uit twee delen die vaak door elkaar gehaald worden: de vulva en de vagina. De vulva is het uitwendige gedeelte en de vagina het binnenste gedeelte. Beide delen van het vrouwelijke voortplantingssysteem hebben elk hun eigen kenmerken.

Functies van de vulva:

• De schaamlippen vormen een beschermende laag om de vagina en de baarmoeder. Ze helpen om deze organen schoon en gezond te houden.
• De clitoris is het belangrijkste orgaan voor seksuele opwinging en genot bij vrouwen.

Functies van de vagina:

• De vagina dient als opening naar de baarmoeder. Tijdens de geslachtsgemeenschap komt sperma via deze doorgang in de baarmoeder terecht.
• Tijdens de bevalling wordt het kind door de vagina geboren. De vagina strekt zich uit om het kind te kunnen passeren.
• Het menstruatiebloed verlaat het lichaam via de vagina.
• De vagina produceert afscheiding om schadelijke micro-organismen af te voeren.

De zelfreinigende functie van de vagina

De vagina produceert afscheiding, een mix van vocht, cellen, bacteriën en andere stoffen. Afscheiding helpt bij het verwijderen van dode cellen en bacteriën uit de vagina. Daarnaast draagt het bij aan het behoud van de juiste vochtigheidsgraad in de vagina, wat belangrijk is voor het voorkomen van irritatie en droogheid.

Net zoals in de darmen, bestaat er ook een microbioom in de vagina. Een gezond vrouwelijk microbioom bestaat uit een evenwicht van goede en slechte micro-organismen zoals bacteriën, gisten en schimmels. Voornamelijk de melkzuurbacteriën Lactobacillen zijn belangrijk voor de vagina. Ze spelen een sleuterol bij het handhaven van de juiste pH-waarde (3,8 tot 4,5) om de groei van slechte micro-organismen in toom te houden.

Vagina uit balans

De vagina is een gevoelige plek en het microbioom kan door interne en externe factoren uit balans raken. In dat geval krijgen de slechte micro-organismen de overhand wat klachten kan geven zoals jeuk, roodheid, droogheid, branderig gevoel, afwijkende afscheiding en een sterke (visachtige) geur.

De volgende factoren hebben een ongunstige invloed op het vaginale microbioom:

• Intieme verzorgingsproducten zoals vaginale zeep. Zeep heeft een hogere pH-waarde dan de vagina, waardoor de natuurlijke balans wordt verstoord. Ook intieme verzorgingsproducten zoals vaginale douches kunnen dit effect hebben.
• Maandverband en tampons. Het niet regelmatig verschonen of het gebruik van menstruatieproducten met parfum of andere chemicaliën kunnen de vaginale flora verstoren.
• Kleding. Strakke kleding en synthetische stoffen (nylon, polyester, lycra) kunnen ervoor zorgen dat je intieme zone niet goed kan ademen, waardoor het een broedplek wordt voor ongewenste micro-organismen.
• Hormonale veranderingen. Tijdens de menstruatie en de overgang zijn de oestrogeenniveaus lager, waardoor het aantal Lactobacillen afneemt.¹
• Chronische stress. Cortisol kan leiden tot een daling van het aantal Lactobacillen.¹
• (Onveilig) seksueel contact. Sperma en speeksel verhogen de zuurgraad van de vagina. Bovendien komt de vagina in aanraking met allerlei bacteriën.
• Medicatie. Antibiotica doodt niet alleen de slechte micro-organismen, maar ook de goede bacteriën.

Bekijk ook ons blog met tips hoe je kunt omgaan met stress.

Misvattingen vaginale verzorging

Vandaag de dag gaan er allerlei misvattingen rond omtrent de vagina en de verzorging ervan. We bespreken een aantal hieronder:

Ongebruikelijke afscheiding wijst op problemen

Dit is niet altijd waar. De hoeveelheid, kleur, textuur en geur van vaginale afscheiding kunnen variëren, afhankelijk van de fase van de menstruatiecyclus. Na de menstruatie is de afscheiding vaak wit en romig. Vlak voor de eisprong is de afscheiding vaak helder en draderig.

Als de vaginale afscheiding een van de volgende kenmerken heeft, is het raadzaam om een afspraak te maken met je huisarts:

• Andere kleur dan wit of doorzichtig
• Sterke of onaangename geur
• Textuur die dik, korrelig of schuimig is
• Gepaard met jeuk, branderig gevoel of andere symptomen

De vagina moet lekker ruiken

Elke vrouw draagt een unieke en natuurlijke vagina geur, vaak licht zurig. De specifieke geur wordt beïnvloed door de samenstelling van het vaginale microbioom, maar ook door omstandigheden als je menstruatie, urine en zweet. Hoewel een vagina niet naar bloemen hoort te ruiken, is er bij een sterke en onaangename visachtige geur wel meer aan de hand.

De vagina moet schoongemaakt worden

Zoals eerder in dit blog uitgelegd reinigt de vagina zichzelf. Hoewel de winkelschappen vol liggen met vaginale zepen en andere verzorgingsproducten om de vagina te wassen, zijn deze dus overbodig. Sterker nog, deze producten kunnen het vaginale microbioom juist verstoren doordat ze conserveermiddelen en emulgatoren bevatten.

Schaamhaar is onhygiënisch

Hoewel schaamhaar vanuit de maatschappij als onhygiënisch en niet vrouwelijk wordt gezien, vervult het wel degelijk een functie. Het beschermt de vagina niet alleen tegen ongewenste indringers als bacteriën en virussen, maar ook tegen wrijving. Of je ervoor kiest om schaamhaar te behouden of te verwijderen, is een persoonlijke keuze en niets om je voor te schamen.

Tips voor een gezond vaginaal microbioom

Om het vaginale microbioom in balans te houden of om het evenwicht weer terug te brengen is een goede hygiëne essentieel. De volgende tips helpen je hierbij:

1. Was de buitenkant (vulva) dagelijks met lauwwarm water. Was de binnenkant (vagina) niet, want dit kan het vaginale microbioom verstoren. Doe dit ook na geslachtsgemeenschap (na het plassen).
2. Vermijd zeep en andere intieme verzorgingsproducten. Ook vochtige doekjes en vaginale deo zijn uit den boze. Toch vagina zeep gebruiken? Kies voor een milde, ongeparfumeerde variant.
3. Houd je intieme zone droog. Na het douchen of bij het afdrogen, dep voorzichtig droog met een schone, zachte handdoek die niet schuurt. Blijf niet te lang in natte of bezwete kleding.
4. Vervang tampons, inlegkruisjes en maandverband regelmatig. Vervang ze ongeveer elke 4 uur, ook bij mild bloedverlies. Kies daarnaast voor katoenen en parfumvrije producten.
5. Verschoon dagelijks je ondergoed. Doe dit vaker als je veel zweet en draag 's nachts geen ondergoed als dat mogelijk is. Kies voor katoenen of bamboe ondergoed en gebruik parfumvrij wasmiddel.
6. Veeg van voren naar achteren na een bezoek aan het toilet. Dit is belangrijk de verspreiding van bacteriën van de anus naar de vagina te voorkomen.
7. Wees extra voorzichtig met scheren. Gebruik altijd een schoon scheermesje. De huid van de vulva is gevoelig en een wondje is zo gemaakt.
8. Drink voldoende water. Water ondersteunt de vochtbalans van de vagina om droogheid te voorkomen en voert schadelijke stoffen af via de urine.
9. Eet gefermenteerde voedingsproducten. Producten zoals yoghurt (met levende culturen), kefir, rauwmelkse kazen, kimchi, zuurkool en miso bevatten van nature Lactobacillen die het microbioom van de vagina ondersteunen.

Lees meer over probiotica in voeding in ons eerder verschenen blog.

Tot slot

De juiste intieme verzorging bij vrouwen als een goede hygiëne is van groot belang voor de gezondheid van de vagina. Het houdt je vaginale microbioom in balans waardoor ongemakken buiten de deur blijven. Met een goede hygiëne bedoelen we niet het gebruik van intieme verzorgingsproducten, maar je vagina de juiste aandacht en verzorging geven met onze bovenstaande tips. 

Advies nodig over vaginale gezondheid?

Onze productadviseurs beantwoorden graag al jouw vragen en geven gratis advies op maat.

Vraag gratis advies aan

Britt

Productadviseur