Vitamine B12

Vitamine B12 is één van de acht essentiële B-vitamines uit het vitamine B-complex, en is, net als de rest van de B-vitamines, in water oplosbaar. Normaliter zorgt die eigenschap ervoor dat een vitamine in principe niet kan worden opgeslagen in het lichaam. Echter, wat vitamine B12 bijzonder maakt ten opzichte van de andere B-vitamines is dat ons lichaam hier wél een kleine voorraad van kan opslaan in de lever. Een optimale voorraad kan voldoende zijn voor wel 3 tot 10 jaar lang. Dit is uiteraard per persoon verschillend en afhankelijk van leeftijd, eventuele gezondheidsklachten en leefstijl.

Vitamine B12 wordt oorspronkelijk aangemaakt door micro-organismen in o.a. onze darmen. Ons lichaam kan door deze micro-organismen dus wel vitamine B12 aanmaken, maar helaas gebeurt dit in een deel van onze darmen waar de vitamine niet meer kan worden opgenomen. Dus hoewel we wel in staat zijn de vitamine zelf aan te maken, neemt ons lichaam het niet meer op.

Dit betekent dat we afhankelijk zijn van onze voeding of supplementen om genoeg vitamine B12 binnen te krijgen. Vitamine B12 zit alleen in dierlijke producten zoals vlees, vis, eieren en zuivel. Mensen die geen dierlijke producten eten lopen daardoor het risico op een ontoereikend vitamine B12-gehalte.

Vitamine B12 is de enige bekende natuurlijk voorkomende kobalthoudende verbinding in de natuur, vandaar noemen we het ook wel cobalamine.

Soorten vitamine B12

Vitamine B12 komt in meerdere vormen voor:

Methylcobalamine

Draagt bij aan de werking van het zenuwstelsel. Ook in het ruggenmerg en de hersenen heeft deze actieve vorm van vitamine B12 invloed, waardoor het een erg belangrijk nutriënt is. Bovendien wordt het algehele immuunsysteem op een hoog niveau gehouden door voldoende methylcobalamine. Daarnaast heeft deze vorm van B12 de ondersteunende eigenschap gestapeld folaat weer beschikbaar te maken voor het lichaam.

Adenosylcobalamine

Vitamine B12 in de vorm van adenosylcobalamine wordt aangetroffen in weefselcellen en draagt bij aan een verminderde vermoeidheid.

Hydroxocobalamine

Is een vorm die niet kan worden opgenomen door middel van vitamine B12 (zuig)tabletten. Daarom wordt deze vorm vaak gebruikt bij injecties.

Cyanocobalamine

Is een synthetische variant die ook wordt gebruikt in voedingssupplementen en verrijkte voedingsmiddelen. Deze vorm is niet lichaamseigen en daardoor minder effectief.

Vitakruid verkoopt alleen vitamine B12 voedingssupplementen met de goed opneembare vormen methylcobalamine en adenosylcobalamine. 

Vitamine B12 tabletten

Bij Vitakruid hebben we vitamine B12 smelttabletten in het assortiment. De opname via het mondslijmvlies zorgt namelijk voor een snelle en verbeterde opname van de werkzame nutriënten. De tabletten met verschillende vormen van B12 hebben elk een andere werking. Zo ondersteunen de B12 tabletten met adenosylcobalamine het energieniveau. Daarnaast helpen de B12 Combi tabletten met Folaat en P-5-P bij de vorming van rode bloedcellen en activeert het de natuurlijke energie in het lichaam.

Vitamine B12 is een belangrijke vitamine die betrokken is bij talloze functies in het menselijk lichaam.

Vitamine B12:

• ondersteunt de aanmaak van rode bloedlichaampjes*
• draagt bij aan een normale celdeling*
• ondersteunt het energieniveau*
• heeft een rol in productie en afbraak van homocysteïne*
• heeft een positieve invloed op het immuunsysteem*
• Goed voor de gemoedstoestand, de leerprestaties, het concentratievermogen en het geheugen*
• Helpt bij vermoeidheid, moeheid en futloosheid*
• heeft een positieve invloed op de werking van het zenuwstelsel*

Vitamine B12 komt alleen voor in voedingsmiddelen van dierlijke afkomst, zoals:

(bron: Voedingscentrum)

De natuurlijke vormen van vitamine B12 die voorkomen in onze voeding zijn: methylcobalamine, hydroxycobalamine en adenosylcobalamine.

In welke voeding je vitamine B12 nog meer aantreft lees je in ons blog Vitamine B12 in voeding: waar zit vitamine B12 in?

In de huidige maatschappij zijn er genoeg factoren die de opname van vitamine B12 uit ons voedsel kunnen beïnvloeden. Zo is de vitamine bijvoorbeeld niet bestand tegen verwarming via de magnetron, en wordt vitamine B12 inactief door sigarettenrook en lachgas. De belangrijkste redenen om extra vitamine B12 in te nemen zijn:

Plantaardig dieet

Strikte vegetariërs en zeker veganisten doen er goed aan om hun B12-gehalte nauwlettend in de gaten te houden. Logischerwijs krijgen zij weinig tot geen van de vitamine binnen via voeding. Bij deze levensstijlen wordt aanvulling met suppletie geadviseerd.

Maagzuurremmers

Wanneer je langdurig gebruik maakt van maagzuurremmers. Onder deze maagzuurremmers vallen de protonpompremmers (zoals omeprazol) en de H2-receptorantagonisten. Deze middelen remmen de aanmaak van maagzuur en het eiwitsplitsende enzym pepsine. Dit komt de opname van vitamine B12 niet ten goede.

Zwangerschap & Borstvoeding

Onderzoek door de Maastricht University bij zwangere vrouwen liet zien dat deze groep een grotere behoefte aan vitamine B12 heeft. Tijdens de zwangerschap wordt meer vitamine B12 verbruikt, en aanvulling is dan zeker nodig gezien het feit dat vitamine B12 betrokken is bij de vorming van het zenuwstelsel en de celdeling.

Hoeveel vitamine B12 je per dag minimaal nodig hebt verschilt per leeftijd. De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid is voor mannen en vrouwen vanaf 14 jaar 2,8 microgram.

Hoeveel vitamine B12 je per dag mag lees je in ons blog Hoeveel vitamine B12 mag je per dag innemen?

Voor vitamine B12 is een Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid (ADH) vastgesteld door de Gezondheidsraad. Dit is wat als voldoende wordt gezien om je lichaam te laten functioneren. Zie de tabel voor een overzicht:

Bronnen: volwassenen vanaf 18 jaar: Gezondheidsraad 2018.
Overige leeftijden, zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven: Gezondheidsraad 2014.

Doordat ons lichaam een kleine reservevoorraad vitamine B12 in de lever opslaat, kunnen we een tijdje vooruit wanneer de inname van vitamine B12 even niet optimaal is. Het is verstandig om je vitamine B12-waarde in de gaten te houden. 

Een verandering in vitamine B12-waarde kan meerdere oorzaken hebben. Deze oorzaken kunnen we onderverdelen in grofweg vier categorieën:

• Verminderde inname (strikt vegetarisch/veganistisch dieet).
• Gestoorde opname (door bijvoorbeeld ziekte of medicijngebruik).
• Aangeboren storingen in transport of stofwisseling van de vitamine.
• Overige oorzaken (bijvoorbeeld medicijngebruik, drugsmisbruik)

De vitamine B12-waarde in het lichaam is afhankelijk van hoe cobalamine wordt opgenomen in ons lichaam. Opname van cobalamine vindt in het laatste deel van de dunne darm plaats, maar het proces van opname begint al in de maag.

Een verandering in de B12 waarde kan dus verschillende oorzaken hebben. De bekendste zijn:

• Geen of weinig dierlijke producten consumeren (door dieet of eetstoornis)
• Langdurig gebruik van maagzuurremmers (omeprazol, nexium, pantazol)
• Ziekte
• Geen of te weinig intrinsieke factor (maagzuur)
• Gastrectomie of gastrische ‘bypass’
• Aangeboren storingen in de B12-stofwisseling of transport
• Alcoholisme
• Gebruik van lachgas
• Medicijngebruik

Ben je benieuwd naar je vitamine B12-waarde?

Dan kan een bloedtest bij zorgverlener uitsluitsel geven. Blijkt er inderdaad sprake van een verandering te zijn, dan is het zinvol om een hoog gedoseerd vitamine B12 supplement te slikken en zo het niveau weer op peil te brengen. Over het algemeen komt vitamine B12 in de vorm van een zuigtablet, maar de vitamine kan ook worden toegediend als injectie. B12 injecties worden vaak voorgeschreven om de bloedwaarden snel omhoog te krijgen, maar hoeven dus niet per se langdurig gebruikt te worden. Na een tijdje kan worden overgegaan op vitamine B12 zuigtabletten.

Op dit moment bestaat er onder zorgverleners de concensus dat een vitamine B12 supplement de voorkeur heeft boven intramusculaire injecties, aangezien de effecten op klinische eindpunten gelijkwaardig zijn. 

Op dit moment zijn er geen nadelige gevolgen bekend van een te veel aan vitamine B12. Ons lichaam zorgt er zelf voor dat er niet te veel cobalamine uit het maag-darmkanaal wordt opgenomen.

De vraag of een vitamine B12 teveel voor jou op de loer ligt beantwoorden we in Vitamine B12 teveel: is dat mogelijk?

Onderzoek UMCG

Recent publiceerde het Universitair Medisch Centrum Groningen een onderzoek over de mogelijke gezondheidsrisico’s van een te hoge vitamine B12-spiegel in het bloed. Wat de onderzoekers hebben geconstateerd is dat een aantal groepen testpersonen, met hogere B12-waarden, een grotere kans hadden op vroegtijdige sterfte. Daarbij is belangrijk om te zeggen dat het niet om een oorzakelijk verband gaat en enige nuance dus op z’n plek is. Het is onbekend voor wie, in welke medische situatie en hoeveel B12 dan schadelijk zou zijn.

Ook andere factoren kunnen invloed gehad hebben op de uitkomst. Zo is er bijvoorbeeld geen gedetailleerde informatie over de eetpatronen van de testpersonen, wat ook een factor is die invloed heeft op de B12-spiegel. 'De associatie tussen concentraties B12 en sterfte voor de algemene bevolking blijft onduidelijk. Daar is meer onderzoek voor nodig.', staat er in het onderzoeksrapport. Volgens het Voedingscentrum is er dan ook geen reden voor paniek.

Er zijn verschillende manieren waarop je inzicht krijgt in je vitamine B12 waarde. De meest voorkomende optie is een serum B12 test, die zowel de actieve als non-actieve B12 in je bloed meet. Hoewel deze test een goede richtlijn is, sluit het niet altijd deficiëntie uit. Deze test meet namelijk het totale B12 waardoor je niet weet hoeveel van het nutriënt daadwerkelijk actief is.

Een tweede mogelijkheid is om het hemoglobine in je bloed te testen, want een laag hemoglobinegehalte kan ook een indicatie zijn dat je B12 ontoereikend is. Daarnaast is het mogelijk om je waarde te testen middels een Actief-B12 test. Zoals de naam al doet vermoeden is dit een test die specifiek de actieve B12 in je lichaamscellen meet. Deze onderzoeken kan je aanvragen via je huisarts. 

De minimum serum-B12 waarde die we in Nederland aanhouden is 148 pmol/L. Alle waardes daaronder zijn dus per definitie ontoereikend. Echter kan er bij iemand met hogere waardes, tussen de 148 en 500 pmol/L, toch sprake zijn van ontoereikende niveaus. In dat geval kan een vervolgtest uitkomst bieden, waarbij enkel het actieve B12 in het lichaam wordt gemeten.

Waarde serum vitamine B12

Soms worden signalen van ontoereikende B12 niveaus niet of pas heel laat opgemerkt. Om deze reden ziet het NHG (Nederlands Huisartsen Genootschap) de bloedwaardes tussen de  148 pmol/L en 250 pmol/L als een grijs gebied. Er is echter geen wereldwijde consensus over wat een minimale B12 waarde is.

Neem bijvoorbeeld Japan, waar ze een opvallend hogere minimumwaarde hanteren (500 pmol/L) dan in de Verenigde Staten (200 pmol/L). Daar zitten landen zoals Spanje en Duitsland tussenin met minimumwaardes van 365 pmol/L. Als we ons baseren op de data van het NGH, kunnen we alle waardes boven de 250 pmol/L zien als normaal. Bekijk onderstaande tabel ter illustratie:

Actief-B12

Hoe werkt een Actief-B12 test? De test focust alleen op het deel van de vitamine B12 die onze cellen kan opnemen. Ter vergelijking: de bredere serum-B12 test kijkt naar zowel de binding aan transporteiwit Haptocorrine als Transcobalamine II. Daarentegen kijkt de Actief-B12 test alleen naar Transcobalamine II. Deze test wordt ook wel Holo-TC genoemd.

Het actieve B12 neemt sneller af dan het inactieve B12, waardoor dit sneller een indicatie geeft dat je afstevent op ontoereikende B12-niveaus. Op dit moment zou je totale B12 nog een ‘normaal’ percentage laten zien, wat een scheef beeld kan geven. In het algemeen bestaat het percentage Actief-B12 uit 10 tot 30 procent van het totaal.

Hoeweel deze waarden een goede indicatie geven, bestaat er wetenschappelijk concensus dat laboratoriumonderzoek alleen geen volledig uitsluitsel kan geven over je B12 niveaus. Daarom is het belangrijk om daarnaast ook naar lichamelijke en/of psychische ongemakken te kijken bij het stellen van een diagnose.

Vitamine B12 komt in een aantal verschillende vormen voor. Vitakruid verkoopt alleen vitamine B12 voedingssupplementen met de goed opneembare vormen methylcobalamine en adenosylcobalamine.

Hoe je het beste vitamine B12 supplement herkent beschrijven we in ons blog Hoe herken je het beste vitamine B12 supplement?

B12 in combinatie met B6 en B11 (foliumzuur)

Wanneer je langdurig een hoge dosering van één specifieke B vitamine slikt adviseren we altijd om dit te combineren met meerdere B vitamines. De B vitamines hebben namelijk een nauwe samenwerking met elkaar. Wanneer je één B vitamine langdurig hoog doseert, kan dit de status van de andere B vitamines uitputten. Daarom worden de B vitaminen vaak aangeboden in een compleet vitamine B complex. Zoals je hierboven wellicht al hebt gezien combineren wij vitamine B12 daarnaast ook met vitamine B6 en vitamine B11 (foliumzuur). Dit doen wij omdat deze drie B vitamines een fijne samenwerking hebben in het lichaam.

Bekijk hieronder alle Vitakruid producten waar vitamine B12 in zit:

Vitamine B12 supplementen komen in verschillende vormen, de bekendste zijn: (smelt)tabletten en injecties. Bij Vitakruid maken we uitsluitend gebruik van smelttabletten. Opname via het mondslijmvlies zorgt namelijk voor een snelle en verbeterde opname van de werkzame nutriënten in het lichaam. Daarnaast wordt met een smelttablet het maag-darmkanaal omzeild, hier ligt meestal de oorzaak van verminderde opname.

Wil je vitamine B12 kopen? Bij Vitakruid hebben we een groott aantal vitamine b12 supplementen in ons assortiment. We hebben verschillende vormen van vitamine b12 supplementen, zodat je altijd de vitamine b12 koopt die bij jouw past.

1. Hoe herken je het beste vitamine b12 supplement
2. Wanneer welk vitamine b12 supplement
3. Wat is een gezonde vitamine b12 waarde
4. Wat doet vitamine b12
5. Vitamine b12 teveel is dat mogelijk
6. Vier belangrijke punten voor vitamine b12 supplementen
7. Hoeveel vitamine b12 per dag mag je innemen