Referentie inname: wat betekent een hoge RI?

Wat betekent RI?

De referentie inname (RI) is een door de Europese Commissie wettelijk vastgestelde richtlijn die aangeeft hoeveel vitaminen en mineralen een gemiddeld persoon dagelijks nodig heeft om gezond te blijven. Met ‘gezond blijven’ doelt de Europese Commissie op het voorkomen van ziektes. De RI neemt geen factoren zoals geslacht, leeftijd of persoonlijke omstandigheden in overweging.

Zo geldt er bijvoorbeeld voor kinderen tot 4 jaar een adviesdosering vitamine D van 10 microgram, een dosering die wordt aanbevolen door de Gezondheidsraad. Deze is alleen wel hoger dan de referentie inname van vitamine D (5 microgram). Maar geef je als ouder dan niet een te hoge dosering aan je kind aangezien dit twee keer zoveel is als de referentie inname?  

Lees meer in ons blog hoe je het etiket van een voedingssupplement leest.

RI en maximale (veilige) bovengrens: niet hetzelfde

Deze waardes zijn vastgesteld aan de hand van studies door de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (EFSA), het advies orgaan van de Europese Commissie (de Europese variant van de Amerikaanse FDA). In Nederland stelt de Gezondheidsraad de voedingsnormen op. Voor de meeste nutriënten neemt de Gezondheidsraad het advies van de EFSA over. Voor enkele voedingsstoffen hebben ze echter een andere norm bepaald op basis van de Nederlandse situatie of wetenschappelijk inzicht.

Het is belangrijk om de RI niet te verwarren met de maximaal toegestane inname. De aanvaardbare bovengrens ligt doorgaans aanzienlijk hoger en geeft aan wat als veilig wordt beschouwd voor inname zonder schadelijke effecten (zie tabel 1 en 2). De referentie inname is geen maatstaf voor een toxische grens of maximale dosering. Studies naar de toxiciteit van supplementen zijn compleet anders dan wanneer men het nut van een nutriënt onderzoekt.

Tabel 1: RI en aanvaardbare bovengrens voor volwassenen per vitamine.

Tabel 2: RI en aanvaardbare bovengrens voor volwassenen per mineraal.

Wat is het verschil tussen RI en ADH?

ADH – aanbevolen dagelijkse hoeveelheid – is een voedingsnorm en wordt in Nederland opgesteld door de Gezondheidsraad. Net zoals de RI verwijst de ADH naar de hoeveelheid van een voedingsstof die voldoende is voor de meeste mensen. Maar bij de ADH wordt wél rekening gehouden met factoren zoals leeftijd, geslacht, en specifieke situaties zoals zwangerschap.

De ADH en RI van een voedingsstof hoeven daarom niet per se gelijk te zijn. Voor vitamine D geldt bijvoorbeeld een RI van 5 mcg, maar de Gezondheidsraad geeft een hogere aanbeveling voor onder andere zwangeren (10 mcg), mensen met een donkere huidskleur (10 mcg) en mensen boven de 70 jaar (20 mcg).

Enkele jaren geleden was het naast RI ook toegestaan om ADH te gebruiken op het etiket van voedingssupplementen. Om verwarring te voorkomen is besloten om alleen nog de RI te vermelden op een etiket. Daarom zal de term ADH geleidelijk verdwijnen van de verpakkingen.¹

Adviezen verschillen per land

Opvallend is dat de adviezen kunnen variëren van land tot land (zie tabel 3). Vlak over de grens in Duitsland en België liggen de aanbevolen waardes voor vitamine C bijna 50 procent hoger dan in Nederland. Ook het advies voor vitamine D ligt in Nederland aan de lage kant als we het vergelijken met andere landen. Dat is best opmerkelijk aangezien deze richtlijnen gebaseerd zijn op dezelfde wetenschappelijke studies.

De verschillen worden op verschillende manieren verdedigd, waaronder:²

• Andere eetgewoonten in de landen
• Verschillende interpretaties van de uitkomsten van studies
• Gebruik van andere marges of waarden met betrekking tot de opname van vitamines en mineralen

Tabel 3: vitamine C en vitamine D adviezen voor volwassenen in Nederland, Duitsland, België en Verenigde Staten.

1000% boven de RI: gevaarlijk?

Een hoge RI kan zonder context of uitleg afschrikken of vragen oproepen. Hoe gevaarlijk is het eigenlijk om supplementen in te nemen met een hoge RI? De hoeveelheid vitamines en mineralen als procentueel aantal van de RI is een grove indicatie van de hoeveelheid vitamines en mineralen die een gezonde volwassene dagelijks nodig heeft.

Deze hoeveelheden voorkomen bij grootste deel van de bevolking gebrekziekten. Individuele behoefte kan echter per persoon door factoren als leeftijd verschillen. Is een RI boven de 1000% dus gevaarlijk? Nee.   

Zo krijgen toekomstige borst-gevoede zuigelingen na de geboorte 1 milligram vitamine K toegediend, terwijl de referentie inname 75 microgram is. De dosering die ze toegediend krijgen is dus meer dan 10 keer hoger dan de RI, die neerkomt op 1333%. Een referentie inname boven de 100% betekent dus niet dat je aan het overdoseren bent.

Naast individuele behoeften noemen we hieronder nog 3 punten waarom de referentie inname soms onder of boven de 100% uitkomt.

1. Wateroplosbare vs. vetoplosbare vitaminen

Wateroplosbare vitaminen (vitamine B & C) worden niet opgeslagen door het lichaam en moeten dagelijks worden ingenomen. Het lichaam kan een teveel aan wateroplosbare vitamines uitscheiden via de urine. Vetoplosbare vitaminen (vitamine A, D, E en K) worden wel opgeslagen en hoeven daarom niet dagelijks aangevuld te worden.

De RI of ADH van een wateroplosbare vitamine ligt doorgaans dan ook hoger dan die van een vetoplosbare vitamine.

Lees meer over de belangrijkste verschillen tussen water- en vetoplosbare vitamines.

2. Inname is geen opname

Lichamelijke verschillen kunnen de opname van voedingsstoffen beïnvloeden. Mensen verschillen in lengte, gewicht, de vorm en grootte van organen, en in hoeverre hun organen goed werken. Ook hormonale verschillen kunnen een rol spelen. Door deze verschillen kan de opname en benutting van voedingsstoffen van persoon tot persoon verschillen.

Als een persoon minder goed in staat is om een voedingsstof op te nemen, kan het helpen om een grotere hoeveelheid van die voedingsstof in te nemen. Dit kan de kans vergroten dat het lichaam de voedingsstof voldoende opneemt.

3. Speciale groepen die extra nodig hebben

Onze leefstijl en omstandigheden kunnen onze voedingsbehoeften beïnvloeden. Zwangere vrouwen hebben bijvoorbeeld extra foliumzuur nodig. De Gezondheidsraad adviseert daarom 400 mcg foliumzuur in te nemen tijdens de zwangerschap. Dat is 200 procent van de RI.

Andere voorbeelden:

• Kom je weinig in de zon? Dan maak je minder vitamine D aan.
• Rook je? Dan heb je een hogere behoefte aan vitamine C.
• Eet je plantaardig? Dan mis je de benodigde vitamine B12.
• Boven de 50? Dan kun je meer calcium gebruiken.
• Sport je veel? Dan verbruikt je lichaam meer magnesium.

Bekijk ook ons blog over sporten en magnesium.

Regulatie van doseringen

De doseringen van nutriënten in voedingssupplementen zijn gereguleerd door de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA). In het Handboek Voedingssuplementen staat aan welke strenge veiligheidseisen supplementen moeten voldoen, waaronder ook maximale hoeveelheden.

Wij hanteren doseringen die zijn gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek. Deze doseringen liggen ruim onder de maximale hoeveelheden van de NVWA. Bovendien zijn onze productetiketten en gebruikadviezen beoordeeld door de Keuringsraad, om de veiligheid en transparantie van onze producten te waarborgen.

Tot slot: laat je niet afschrikken door een hoge RI

Hoewel hoge percentages boven de RI je kunnen afschrikken, is dit niks om je zorgen over te maken. De RI is een richtlijn voor een gemiddeld persoon om ziektes te voorkomen, zonder hierbij rekening te houden met de persoonlijke situatie. Sport je veel of eet je onvoldoende groente? Dan heb je wellicht meer van bepaald voedingsstoffen dan weergegeven wordt in de RI. Daarnaast zijn doseringen in supplementen zwaar gereguleerd. Het is daarom niet toegestaan om doseringen toe te voegen die niet veilig zijn bevonden.

Meer weten over de referentie inname?

Onze productadviseurs beantwoorden graag al jouw vragen en geven gratis advies op maat.

Vraag gratis advies aan

Britt

Productadviseur