Vraag gratis advies aan
Doe de Vitaminetest
Hoe lees je het etiket van een voedingssupplement?
Voedingssupplementen hebben een toegevoegde waarde binnen een gezonde leefstijl. Om je keuze te vergemakkelijken belooft elke aanbieder ook nog hetzelfde. Bij zoveel keuze en beloftes is het verleidelijk om de goedkoopste optie óf het potje met de meest aantrekkelijke uitstraling te kiezen. Toch loont het altijd om het etiket van dichtbij te bekijken. Hier lees je waarom.
Lees verder onder de afbeelding
Onderwerpen in dit artikel
- Wat staat er op een etiket?
- Aanbevolen dagelijkse dosering
- Referentie inname
- Het uitrekenen van de dosering
- Tot slot
Waar we eerder beschreven waarom voedingssupplementen van waarde zijn voor onze gezondheid en waar je op moet letten bij het kopen van een supplement, geven we in dit artikel inzicht in de informatie op het etiket en hoe je deze info interpreteert. Zo maak je een weloverwogen keuze in de zoektocht naar de juiste aanvulling op een evenwichtig voedingspatroon.
Wat staat er op een etiket?
In tegenstelling tot de prijs en het uiterlijk voorkomen van een potje toont het etiket het ware gezicht van een voedingssupplement. De informatie (zie figuur 1) op een etiket is wettelijk bepaald en moet aan strenge regels voldoen.
Dit is wat over het algemeen (deels verplicht) op een etiket vermeld staat:
- Ingrediëntenlijst
- Allergenen
- Voedingswaarde of nutritionele samenstelling per dosering
- Dagdosering en inname advies
- Houdbaarheidsdatum en batchnummer
- Bewaarvoorschriften en gebruiksvoorwaarden
- Nettogewicht en inhoud
- Claims
- Gegevens van herkomst (producent of invoerder)
- Labels zoals vegetarisch, biologisch, fairtrade, non-GMO (niet genetisch gemodificeerd organisme), etc.
- Streepjes- of barcode
Benieuwd hoe lang supplementen houdbaar zijn en hoe je ze het beste kunt bewaren? Lees dan ons blog over houdbaarheid bij supplementen.
Figuur 1: etiket van een willekeurig product.
Ingrediëntenlijst
De ingrediëntenlijst is kortweg een opsomming van alle ingrediënten aanwezig in het product. Dit is verplicht voor alle voorverpakte voedingsmiddelen.
Goed om te weten: de ingrediënten staan op volgorde van veel naar weinig: wat het meeste voorkomt in het product staat vooraan en het ingrediënt dat het minst voorkomt staat achteraan. Het aandeel (in procenten) staat er soms bij, maar dit is niet verplicht.
Allergenen
Allergenen zijn ingrediënten die allergische reacties kunnen opwekken. Voorbeelden van allergenen zijn pinda, ei, gluten en schaal- en schelpdieren. Allergenen zijn in de ingrediëntenlijst veelal dikgedrukt of geschreven in HOOFDLETTERS.
Verreweg de meeste informatie over een voedingssupplement vind je echter in de voedingswaardetabel. Waar op het etiket van voedingsmiddelen termen staan beschreven als de hoeveelheid energie in kilocalorieën (kcal), is dit bij supplementen ietwat andere informatie. Op het etiket van voedingssupplementen is het namelijk gebruikelijk dat informatie als de referentie inname (RI), dagdosering en maateenheid staan beschreven. Verwarrende termen? We lichten toe.
Aanbevolen dagelijkse dosering
Op een etiket staat altijd vermeld wat de aanbevolen dagelijkse dagdosering is. De Nederlandse Gezondheidsraad beveelt aan hoeveel vitamines iemand dagelijks nodig zou moeten hebben. Deze aanbevelingen staan op het etiket als de referentie inname (RI), voorheen de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH).
Daarnaast is voor elke vitamine door de Europese Commissie een Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid (ADH) of referentie inname (RI) vastgesteld.
Dagdosering
Het etiket toont de samenstelling per dagelijkse dosering. Sommige supplementenontwikkelaars geven in het klein aan dat een dagdosering twee capsules moet bevatten. Op het potje staat dan een verhouding die voor twee innames geldt, terwijl de nietsvermoedende consument denkt dat het om één capsule gaat en voordeliger denkt uit te zijn. Het is daarom aan te raden om altijd te controleren of de verhoudingen van het supplement rijmen met de dagdosering.
Hoe je door aanbieders misleid kan worden illustreren we met een voorbeeld. Op het etiket van de visolie in figuur 2 staat dat het product 120 + 30 gratis visolie bevat. Op de achterkant staat echter het advies om twee capsules per dag te nemen voor de benodigde dosering.
Figuur 2: misleidende visolie.
Maateenheden
Dagdoseringen zijn niet de enige aanduidingen die verwarring kunnen veroorzaken. Er is namelijk nogal een verschil hoe de maateenheden van vitaminen en mineralen op etiketten staan. De volgende tabel geeft een overzicht van de maateenheden die gebruikelijk zijn:
Figuur 3: tabel met maateenheden
In plaats van milligram (mg) of microgram (mcg) is het mogelijk dat er IE (Internationale Eenheid) of IU (International Units) op het etiket vermeld staat. In de farmacie is het bijvoorbeeld gebruikelijk dat de Internationale Eenheid de maateenheid is voor de hoeveelheid van een bepaalde stof. Deze eenheid is gebaseerd op de gemeten biologische activiteit of het effect.
De precieze definitie van 1 IE verschilt van nutriënt tot nutriënt. De samenstelling hiervan gebeurt middels internationale afspraken waarbij het doel is dat verschillende preparaten met hetzelfde biologische effect ook hetzelfde aantal eenheden bevat. De vitaminen A, D en E zijn hier een goed voorbeeld van.
Het omrekenen van IE of IU naar milligrammen en microgrammen
Om de IE/IU eenheden naar milligrammen of microgrammen om te kunnen rekenen, kan je gebruik maken van de volgende formules:
Vitamine A:
Deel IE door 3,33 om µg te bepalen. Bijvoorbeeld 2664 IE omrekenen naar µg doe je als volgt:
Dus met betrekking tot vitamine A: 2664 Internationale Eenheden is 800 microgram.
Vitamine D
Deel IE door 40 om µg te bepalen. Bijvoorbeeld 2500 IE omrekenen naar µg doe je als volgt:
Dus aangaande vitamine D: 2500 Internationale Eenheden is 62,50 microgram.
Vitamine E:
Deel IE door 1,49 om mg te bepalen. Bijvoorbeeld 500 IE omrekenen naar mg doe je als volgt:
Dus wat betreft vitamine E: 500 Internationale Eenheden is 335,6 milligram.
Referentie inname
De referentie inname (RI) – voorheen de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH) – is een aanbeveling van de Europese Commissie. De RI zegt iets over hoeveel een gemiddeld persoon van een bepaald nutriënt zou moeten innemen om gezond te blijven. Maar hoe definieert de Europese Commissie ‘gezond’? Dit is namelijk waar het schuurt.
De definitie van de Europese Commissie is wat de referentie inname onderhevig maakt aan willekeur. Volgens de EC betekent ‘gezond’ namelijk de afwezigheid van ziekten. Dit maakt de RI dus een aanbeveling voor inname om ziekten te voorkomen gericht op een gemiddeld persoon zonder rekening te houden met geslacht, leeftijd of persoonlijke situatie.
De referentie inname is allesbehalve een aanduiding voor een toxische grens of maximale aanbevolen dagdosering. Zo zijn studies naar de toxiciteit van supplementen compleet anders dan wanneer men het nut van een nutriënt onderzoekt. Instanties die zich bezighouden met de veiligheid van vitaminen en mineralen zijn onder andere de EFSA (European Food Safety Authority), EHPM (European Federation of Health Products Manufacturers Associations), VIB (Vitamine Informatie Bureau), EVM (Expert Group on Vitamins and Minerals) en de FNB (Food and Nutrition Bulletin).
Of iets toxisch is of niet heeft alles met de dosering te maken.
Wat betekent een hoge referentie inname (RI)?
Op een etiket van een supplement kun je regelmatig percentages tegenkomen van 1500 procent boven de RI. We begrijpen dat dit kan afschrikken. Zonder context of uitleg achter dit percentage is het moeilijk te interpreteren wat dit voor jouw gezondheid betekent.
Zoals eerder beschreven zegt de RI iets over de aanbevolen dosering voor een gemiddeld en gezond persoon. Geslacht, leeftijd of gezondheid zijn variabelen waarmee men geen rekening houdt bij het samenstellen van deze waarden. Aangezien voedingssupplementen van gerenommeerde merken ontwikkeld zijn aan de hand van recente wetenschappelijk inzichten is het gebruikelijk dat in sommige gevallen sprake is van een hogere dosering.
We baseren al onze formules op uitgebreid wetenschappelijk onderzoek en proberen hierin de optimale doseringen aan te houden. Deze liggen in veel gevallen hoger dan de RI waarden.
Referentie inname (RI) per vitamine en mineraal
In het onderstaande overzicht is weergeven wat de RI per vitamine en mineraal is. Daarnaast staat aangegeven wat de maximale veilige dosis van dit nutriënt is en door welke instantie deze waarde is bepaald.
Figuur 4: tabel met maateenheden.
Het uitrekenen van de dosering
In onze productontwikkeling worden soms producten samengesteld aan de hand van zorgvuldig berekende hoeveelheden voedingsstoffen, die liggen in sommige gevallen hoger dan de RI-waarden. Hieronder staat de ingrediëntentabel van het product Gebufferde vitamine C. Onder de tabel de uitleg met betrekking tot de doseringen.
Figuur 5: ingrediëntentabel Gebufferde vitamine C
In dit product zit 711 mg vitamine C (als calcium/magnesium ascorbaat). Dit is 889 procent van de RI, oftewel 8,89 keer de referentie inname. Een veelgemaakte denkfout is de gedachte dat er 889 keer meer inzit dan wordt aanbevolen. Om uit te rekenen hoeveel procent je boven of onder de RI zit, kun je gebruik maken van de volgende formules.
Formule om uit te rekenen hoeveel procent er van de RI inzit:
Formule om uit te rekenen hoeveel keer meer of minder er van de RI inzit:
Voorbeeld rekensom Gebufferde Vitamine C
Op het etiket staat aangegeven dat de RI 889 procent is (dit is de 711 mg). De RI voor vitamine C is 80. Om uit te rekenen hoeveel procent dit van de RI is, komt de som er als volgt uit te zien:
Wanneer je wil berekenen hoeveel keer meer dit is ten opzichte van de RI:
Tot slot
Bij juist gebruik zijn voedingssupplementen een waardevolle toevoeging op je gezonde leefstijl. Het kiezen van een voedingssupplement is alleen net even wat anders dan het kiezen van een stuk fruit in de supermarkt. Om de juiste keuze voor jouw persoonlijke situatie te maken is het belangrijk om te weten waar je op moet letten bij het kiezen van supplementen. Daar lees je in dit blog meer over. Daarnaast is het van belang om kennis te hebben van hoe je bepaalde informatie op het etiket interpreteert. In het onbegrensde aanbod is namelijk nogal wat troep aanwezig. Of dure urine zoals wij het ook wel noemen.
