Vraag gratis advies aan
Doe de Vitaminetest
Lever reinigen: hype of noodzaak?
Om de lever te reinigen zet men vaak een lever detox in op basis van koudgeperste sappen. Maar kan de lever dit niet heel goed zelf en is je lever op die manier ontgiften wel nodig? We bespreken het in dit blog en geven daarbij 8 voedingstips die de werking van de lever ondersteunen.
Lees verder onder de afbeelding
Onderwerpen in dit artikel
- Wat zijn de functies van de lever?
- Wat is niet goed voor de lever?
- 8x voeding om je lever te ondersteunen
- Tot slot: is je lever reinigen hype of noodzaak?
Wat zijn de functies van de lever?
Dagelijks krijgen we allerlei ongewenste stoffen binnen door. Van het inademen van uitlaatgassen en sigarettenrook tot pesticiden, hormonen en zware metalen in onze voeding. Het lichaam moet al deze gifstoffen verwerken en uitscheiden. Dit wordt ook wel ontgiften genoemd.
De lever, met een gewicht van 1,5 kilo, is ons grootste ontgiftingsorgaan. Het primaire doel van dit orgaan is dan ook het reinigen van het lichaam door giftige stoffen onschadelijk te maken en afvalstoffen af te voeren. Maar de lever doet nog veel meer:
- Stofwisseling: de lever helpt met de stofwisseling van koolhydraten, vetten en eiwitten.
- Opslag voedingsstoffen: glycogeen, vetten, aminozuren, vitamines (A, D, K en B12) en mineralen (ijzer) worden in de lever opgeslagen.
- Galproductie: de lever produceert gal, wat vervolgens in de galblaas wordt opgeslagen om de vetvertering te ondersteunen.
- Eiwitproductie: de lever produceert cholesterol en stollingsfactoren voor de bloedstolling.
- Hormoonafbraak: lichaamseigen hormonen worden in de lever afgebroken.
Naast de lever spelen de nieren, darmen, longen, slijmvliezen en het lymfesysteem ook een belangrijke rol in de ontgifting van het lichaam.
Zijn detox kuren nodig om je lever te reinigen?
Ons lichaam is een ingenieus systeem dat zichzelf kan detoxen en de meeste afvalstoffen kan uitscheiden. De lever speelt hierbij een grote rol, maar kan zichzelf gelukkig herstellen en vernieuwen. Doordat we aan veel verschillende giftige stoffen worden blootgesteld, kan de lever echter overbelast raken.
Detox- of sapkuren, waarbij vast voedsel wordt geschrapt, beloven de lever te ontlasten en te revitaliseren. Een paar kilo van afvallen, een verbeterde spijsvertering en meer energie zijn enkele van de geprezen voordelen. Ondanks de populariteit van deze kuren, is er onvoldoende wetenschappelijk bewijs om hun effectiviteit te bevestigen.1
Sapkuren of detoxkuren kunnen een handig hulpmiddel zijn om ongezonde gewoontes te doorbreken, zoals een overmatige suikerconsumptie of het drinken van alcohol. Ze zijn echter niet nodig om de lever te reinigen. Een gezonde leefstijl en gevarieerde voeding is de beste manier om de leverfunctie optimaal te ondersteunen.
Lees meer over het effect van detox kuren op je lichaam in ons eerder verschenen blog.
Wat is niet goed voor de lever?
De lever is een krachtig orgaan dat belangrijk is voor onze gezondheid. Toch zijn er een aantal factoren die de leverfunctie negatief kunnen beïnvloeden.
Suiker en met name fructose
Fructose wordt, in tegenstelling tot glucose, voornamelijk in de lever verwerkt. Een teveel aan fructose zet de lever om in vet wat kan leiden tot vetophoping in de lever.2
Bekijk ook ons ander blog ongezond eten wat te vermijden.
Zware metalen
Sommige vissoorten – zoals zwaardvis, tonijn, paling, snoek en makreel – kunnen hoge concentraties kwik bevatten. Ook drinkwater (lood), chocolade (cadmium) en rijst (arseen) kunnen metalen bevatten.
Alcohol
Alcohol wordt hoofdzakelijk afgebroken door de lever. Tijdens het afbraakproces kan de lever behoorlijk beschadigd raken.3
Lees ook onze blogs met tips voor het detoxen van alcohol en de voordelen van stoppen met alcohol.
Roken
Sigaretten bevatten allerlei schadelijke chemicaliën die een ongunstige invloed hebben op de lever.4
Meer over de gevolgen van roken vind je in een ander blog.
Medicijnen
Overmatige inname of overgevoeligheid voor medicijnen kan de lever schaden.
Bewerkt vlees
Een hoge inname van bewerkt vlees wordt geassocieerd met een ongunstig effect op de lever.5
Geraffineerde granen
Het eten van geraffineerde granen verhoogd het risico op vetophoping in de lever.6 Volle granen hebben juiste een gunstig effect op de lever.
Vitamine A
Overmatige inname van vitamine A kan schade brengen aan de lever. Vooral in leverproducten zit een grote hoeveelheid vitamine A.7
Lees meer over de gevolgen van een teveel aan vitamine A in ons ander blog.
8x voeding om je lever te ondersteunen
Door een gezonde leefstijl met gevarieerde voeding te hanteren, kunnen we de leverfunctie het beste ondersteunen. We hebben 8 voedingsmiddelen op een rij gezet die daarbij kunnen helpen:
1. Grapefruit
Grapefruit bevat naringenine, een antioxdiant die de levercellen beschermt tegen schade door vrije radicalen.8 Doordat grapefruit hetzelfde enzym activeert als veel medicijnen, wordt het eten van grapefruit afgeraden bij medicatiegebruik. Raadpleeg in dat geval een arts.
2. Kruisbloemige groenten
Broccoli, bloemkool, spuitjes, kool en boerenkool bevatten glucosinolaten. Voorlopig onderzoek suggereert dat deze stoffen het detoxificatieproces ondersteunen en beschermen.9
3. Bosbessen en cranberries
Bosbessen en cranberries bevatten anthocyaninen, antioxidanten die de levercellen kunnen beschermen. Een recent onderzoek liet zien dat cranberries mogelijk een positief effect hebben op het cholesterol en de triglyceridenspiegel.10
4. Knoflook
Knoflook zit bomvol belangrijke antioxidanten zoals allicine en selenium. Onderzoek liet zien dat knoflookpoeder de gezondheid van de lever kan bevorderen door belangrijke markers te verbeteren, zoals cholesterol, triglyceriden en de enzymen ALT en AST.11
5. Kruiden en specerijen
Voorlopig onderzoek suggereert dat kruiden en specerijen zoals mariadistel, kurkuma, paardenbloem en artisjok de leverfunctie kunnen ondersteunen.12,13,14,15 Voeg kruiden en specerijen dus rijkelijk toe aan je maaltijden of maak er thee van.
Bekijk ons ander blog voor 5 gezondheidsvoordelen van kurkuma thee.
6. Groene thee
Het drinken van voldoende vocht is ook belangrijk voor het afvoeren van afvalstoffen. Naast water kun je ook groente thee drinken om de lever te ondersteunen. Groene thee bevat veel polyfenolen die mogelijk een gunstig effect hebben op leverenzymen en het vetgehalte in de lever.16
7. Rode bieten
Rode bieten zijn een rijke bron van nitraten en antioxidanten als betalaïne. Bietensap helpt bij dieren in het verminderen van oxidatieve schade en de aanmaak van bepaalde ongiftingsenzymen.17 Ook in een onderzoek met mensen is een veelbelovend positief effect gevonden van rode bietensap op de levergezondheid, maar meer onderzoek is nog nodig.18
8. Voeding rijk aan choline
Choline is belangrijk voor het ondersteunen van de reinigende werking van de lever.19 Hoewel de lever deze stof zelf kan aanmaken, is dit niet voldoende en zijn we hiervoor ook afhankelijk van onze voeding. Voornamelijk eieren, leverproducten, grasgevoerd rundvlees, vette vis, gevogelte, sojabonen, shiitake, pistache en cashewnoten zijn rijk aan choline.
Bekijk ook ons blog het belang van choline tijdens de zwangerschap.
Tot slot: is je lever reinigen hype of noodzaak?
De lever reinigen met een detox kuur lijkt vooralsnog meer hype dan noodzaak gezien hier momenteel onvoldoende wetenschappelijk bewijs voor is. Bovendien is het lichaam en de lever prima in staat om zichzelf te ontgiften. Door bepaalde voedingsmiddelen te vermijden en andere juist meer toe te voegen aan je voedingspatroon kun je je lichaam een handje helpen en je lever ondersteunen.
Referenties
- Klein, A. V., & Kiat, H. (2015). Detox diets for toxin elimination and weight management: a critical review of the evidence. Journal of Human Nutrition and Dietetics, 28(6), 675-686.
- DiNicolantonio J. J., Subramonian A. M., & O’Keefe J. H. (2017). Added fructose as a principal driver of [...]: a public health crisis. Open Heart, 4(2), e000631.
- Laar, M.W. van, (2017). Nationale Drugs Monitor Jaarbericht 2017, Utrecht: Trimbos-instituut.
- Premkumar, M., & Anand, A. C. (2021). Tobacco, cigarettes, and the liver: the smoking gun. Journal of Clinical and Experimental Hepatology, 11(6), 700-712.
- Zelber-Sagi, S., Ivancovsky-Wajcman, D., Isakov, N. F., et al. (2018). High red and processed meat consumption is associated with [...] and [...]. Journal of Hepatology, 68(6), 1239-1246.
- Georgoulis, M., Kontogianni, M. D., Tileli, N., et al. (2014). The impact of cereal grain consumption on the development and severity of [...]. European Journal of Nutrition, 53(8), 1727-1735.
- Olson, J. M., Ameer, M. A., & Goyal, A. (2019). Vitamin A toxicity. StatPearls Publishing.
- Chen, L., Xia, S., Wang, S., et al. (2023). Naringenin is a potential immunomodulator for inhibiting [...] by inhibiting the cGAS-STING pathway. Journal of Clinical and Translational Hepatology, 11(1), 26-37.
- Nho, C. W., & Jeffery, E. (2001). The synergistic upregulation of phase II detoxification enzymes by glucosinolate breakdown products in cruciferous vegetables. Toxicology and Applied Pharmacology, 174(2), 146-52.
- Masnadi Shirazi, K., Shirinpour, E., Masnadi Shirazi, A., & Nikniaz, Z. (2021). Effect of cranberry supplementation on liver enzymes and cardiometabolic risk factors in patients with NAFLD: a randomized clinical trial. BMC Complementary Medicine and Therapies, 21, 1-8.
- Soleimani, D., Paknahad, Z., & Rouhani, M. H. (2020). Therapeutic effects of garlic on hepatic steatosis in nonalcoholic fatty liver disease patients: a randomized clinical trial. Diabetes, Metabolic Syndrome and Obesity, 2389-2397.
- Abenavoli, L., Capasso, R., Milic, N., & Capasso, F. (2010). Milk thistle in liver […]: past, present, future. Phytotherapy Research, 24(10), 1423-1432.
- Salem, M. B., Affes, H., Ksouda, K., Dhouibi, R., Sahnoun, Z., Hammami, S., & Zeghal, K. M. (2015). Pharmacological studies of artichoke leaf extract and their health benefits. Plant Foods for Human Nutrition, 70(4), 441-453.
- Farzaei, M. H., Zobeiri, M., Parvizi, F., et al. (2018). Curcumin in liver […]: a systematic review of the cellular mechanisms of oxidative stress and clinical perspective. Nutrients, 10(7), 855.
- Zheng, Y., Lei, L., Liang, S., et al. (2022). Protective effect of fresh/dry dandelion extracts on APAP-overdose-induced acute liver injury. Chinese Journal of Integrative Medicine, 28(8), 683-692.
- Li, M., Duan, Y., & Wang, Y., et al. (2024). The effect of Green green tea consumption on body mass index, lipoprotein, liver enzymes, and [...]: An updated systemic review incorporating a meta-analysis. Critical Reviews in Food Science and Nutrition, 64(4), 1043-1051.
- Szaefer, H., Krajka-Kuźniak, V., Ignatowicz, E., Adamska, T., & Baer-Dubowska, W. (2014). Evaluation of the effect of beetroot juice on DMBA-induced damage in liver and mammary gland of female Sprague-Dawley rats. Phytotherapy Research, 28(1), 55-61.
- Fateh, H. L., Rashid, S. A., Muhammad, S. S., Al-Jaf, S. H., & Ali, A. M. (2023). Comparing effects of beetroot juice and Mediterranean diet on liver enzymes and sonographic appearance in patients with [...]: a randomized control trials. Frontiers in Nutrition, 10, 1181706.
- Zeisel, S. H., & da Costa, K. A. (2009). Choline: an essential nutrient for public health. Nutrition Reviews, 67(11), 615–623.
