Kalium waarde te hoog: symptomen en oorzaken

Om voldoende vitamines en mineralen binnen te krijgen is het devies om gezond en gevarieerd te eten. Ook kalium staat op het lijstje van voedingsstoffen die we niet mogen vergeten. Maar is er ook zoiets als een teveel van het goede? We geven hieronder meer uitleg.

Wat is kalium?

Kalium is een essentieel mineraal dat tot de belangrijkste elektrolyten in het lichaam behoort. De stof is samen met chloride en natrium verantwoordelijk voor de regulering van de vochtbalans en bloeddruk in het lichaam. Het mineraal is daarnaast belangrijk voor de zenuwoverdracht en spieraanspanningen.¹

Ongeveer 90% van het kalium in voeding wordt door ons lichaam opgenomen. Deze opname vindt plaats in de dunne darm. Onze nieren zijn belangrijk voor het constant houden van het kalium in het lichaam. Zit er te veel van dit mineraal in het bloed? Dan plas je dit uit. Wanneer je niet genoeg binnenkrijgt, is er juist minder van deze stof te vinden in de urine.¹

Waar zit kalium in?

Bananen staan erom bekend dat ze rijk zijn aan kalium, maar we vinden het mineraal eigenlijk terug in bijna alle voedingsmiddelen. Relatief grote hoeveelheden zitten vooral in:

• gedroogd fruit, avocado, banaan en kiwi;
• zongedroogde tomaten, postelein, spinazie en peulvruchten;
• brood en graanproducten;
• aardappelen;
• noten en zaden;
• cacao;
• vlees en vis;
• melkproducten;
• en koffie.

Wat is een gezonde kalium waarde?

De kalium normaalwaarde in het bloed ligt tussen de 3,5 en 5,0 mmol/l. De nieren zorgen ervoor dat deze waarde constant gehouden wordt.

Zit er te veel in het bloed? Dan wordt dit grotendeels (85-90%) uitgescheiden via de urine.¹ Kleine hoeveelheden verlaten het lichaam ook via de ontlasting of via het zweet. Bloedwaardes van boven de 5,0 mmol/l zijn over het algemeen te wijten aan een slechte nierfunctie.

Kalium te hoog oorzaken

Ook bepaalde medicijnen, zwaar alcoholgebruik, uitdroging, extreem gebruik van kaliumsupplementen of ander onderliggend lijden kunnen de oorzaak zijn. Er is geen bewijs dat een overschot aan kalium veroorzaakt wordt door voeding.^1,4 Gezonde volwassenen kunnen een teveel uitscheiden.

Een te lage kalium waarde kan veroorzaakt worden door bijvoorbeeld eetstoornissen, langdurige ondervoeding, ernstig braken of diarree, het gebruik van plaspillen of onderliggend lijden. De nieren zullen het mineraal in dit geval in het lichaam willen houden, waardoor je er minder van uitplast.

Gezonde kaliuminname

Maar wat is dan een gezonde inname van dit mineraal? De Gezondheidsraad heeft de dagelijkse aanbevolen hoeveelheid kalium bij volwassen mannen en vrouwen vastgesteld op 3.500 milligram per dag.² 

De tabel hieronder geeft een overzicht van de dagelijkse aanbevelingen kalium per categorie (in milligram/dag).^2,3

Bij een normale werking van de nieren is het vrijwel onmogelijk om een teveel aan kalium in het bloed te hebben.¹ Hierdoor is er geen bovenwaarde vastgesteld voor de dagelijkse inname van het mineraal bij gezonde volwassenen.

Kalium te hoog symptomen

Vaak zijn er geen symptomen zichtbaar of niet duidelijk te herkennen bij een verhoogde kalium waarde. Symptomen kunnen zijn:⁵

• buikpijn en diarree;
• pijn op de borst;
• verstoorde hartslag;
• zwakke spieren, spierkramp of- pijn;
• en misselijkheid en braken.

Benieuwd hoe je een overmaat aan magnesium kunt herkennen? Lees dan ons blog Kan je teveel magnesium innemen?

Kalium beperkt dieet

Wanneer de bloedwaardes hoger dan 5 mmol/l zijn is het advies om een kalium beperkt dieet te volgen. Over het algemeen komt dit neer op 2.000 tot 3.000 milligram per dag, maar dit is afhankelijk van het kaliumgehalte in het bloed.

Bij een kaliumbeperkt dieet kan het geen kwaad om kaliumrijke producten te eten, maar hierbij is het wel belangrijk om dit niet te vaak te doen en om te variëren. Eet jij bijvoorbeeld heel graag aardappelen? Combineer deze dan niet met andere voedingsmiddelen hoog in kalium zoals peulvruchten, noten en spinazie.

Tips bij een kaliumbeperkt dieet

• Vervang aardappelen vaker door rijst, pasta of couscous. Zeker wanneer je andere kaliumrijke producten wilt eten zoals peulvruchten of bepaalde groenten.
  • Aardappelen bevatten minstens vier keer zoveel kalium als gekookte rijst of pasta.
  • In puree en stamppot gaan meestal meer aardappelen dan in een normale portie. Patat of frites zijn door het frituren meer kaliumrijk.
• Groenten zijn belangrijk bij een gezond voedingspatroon, maar bevatten wel ruime hoeveelheden kalium.
  • Kook je groente in ruim water. Hiermee kun je de hoeveelheid kalium met een derde verminderen. Giet het kookvocht af, hier zit namelijk het mineraal in.
  • Bij het roerbakken of stomen van groente gaat minder van het mineraal verloren. Combineer deze niet met aardappelen, maar met rijst of pasta.
  • Combineer kaliumrijke groenten niet met aardappelen. Denk aan (zongedroogde) tomaten, spinazie, postelein en spruiten.
• Eet maximaal twee porties fruit per dag.
  • Fruit met lage kaliumwaardes zijn onder andere blauwe bessen, appels, peren en mandarijnen.
  • Bij 100 gram avocado of banaan zit je al snel rond de 400mg kalium. Blauwe bessen bevatten ongeveer 80mg kalium per 100 gram.
  • Eet kleine porties van kaliumrijk fruit zoals banaan, avocado, kiwi en kersen.
  • Vermijd gedroogd fruit. Deze bevatten enorme hoeveelheden kalium.
  • Ingeblikt fruit bevat minder kalium dan vers fruit, maar giet wel het sap af.
• Drink bij voorkeur water of thee. Koffie (ook cafeïnevrij), (choco)melk en vruchtensap zijn kaliumrijk.
• Let ook op dieetzout en natriumarme producten. Deze bevatten vaak toegevoegde kalium.

Tot slot

Ben jij gezond? Dan hoef je je geen zorgen te maken over een te hoge inname van kalium. De nieren regelen namelijk de hoeveelheid van dit mineraal in jouw lichaam. Een gezond en gebalanceerd voedingspatroon zorgt er daarnaast voor dat je voldoende van deze stof binnenkrijgt om goed te functioneren.

Twijfel je over jouw kaliumwaardes? Ga dan niet zomaar aan de slag met een kaliumbeperkt dieet, maar laat je adviseren door een specialist.

Advies nodig over kalium?

Onze productadviseurs beantwoorden graag al jouw vragen en geven gratis advies op maat.

Vraag gratis advies aan

Britt

Productadviseur