Zomertijd: welk effect heeft het op jouw gezondheid?

We kunnen ons voorstellen dat deze verandering vraagtekens bij je oproept. Wat voor effect heeft de zomertijd op je gezondheid? Moeten we de zomertijd afschaffen? We nemen voorafgaand een geschiedenis- en biologielesje met je door.

Wil je meer lezen over een goede nachtrust? Bekijk dan ons gezondheidsdoel Nachtrust & ontspanning.

Hoe is de zomertijd ontstaan?

Dit brengt ons terug naar de Eerste Wereldoorlog; het Duitse Keizerrijk voerde als eerste de zomertijd in op 30 april 1916. Nederland volgde een dag later, waarna de zomertijd duurde tot 1946. Hierna was de ‘normale tijd’ (ook wel wintertijd) weer van toepassing.

De zomertijd werd 27 jaar lang niet meer gebruikt, maar in 1973 ontstond de oliecrisis. Een groot deel van de Europese landen voerden de zomertijd weer in, met energiebesparing als uitgangspunt. In 1977 besloot Nederland ook weer mee te doen. Dat betekent dat we inmiddels al 44 jaar de klok twee keer per jaar verzetten!^1,2

Welke effecten heeft de zomertijd op onze biologische klok?

Nu je kennis over de oorsprong is aangevuld, gaan we een stapje verder: tijd voor een biologieles. Je biologische klok raakt namelijk in de war op het moment dat de klok een uur vooruit of achteruit gaat. Dit interne mechanisme geeft onder meer aan wanneer je wil slapen, op welk tijdstip je wakker wordt en of je maag knort van de honger.³

Nadat de tijd een uur vooruit is gegaan en je hardnekkig bent gewekt door je alarm, voelt het alsof je nog 60 minuten mag slapen. Je biologische klok is in de war, waardoor je lichaam verplicht is zich aan te passen aan de nieuwe tijdsindeling.

Hierdoor voelt menig mens zich moe en humeurig. Los hiervan heeft deze aanpassing nog meer effect. Je lichaam is namelijk door de wintertijd gewend zich aan een bepaald regiem te houden. Nu komt de zon rond 7 uur ‘ s ochtends op en gaat weer onder rond 7 uur ‘s avonds. Ben je gewend om normaal gesproken rond 7:00 uur je warme nest te verlaten? Je biologische klok werkt dan minder goed doordat er minder zonlicht beschikbaar is.⁴ Dit voelt dan als een soort jetlag.

Dit zorgt ervoor dat we slechter en korter slapen in de zomer. Uit onderzoek van het RIVM blijkt ook dat er andere gezondheidseffecten waarneembaar zijn na de wisseling. Zo krijgen we sneller hartproblemen en vergroot het tijdsverschil de kans op bepaalde mentale kwalen.⁵ We kunnen ons echter goed voorbereiden op de zomertijd, zodat deze bioritmische veranderingen minimaal effect hebben op onze gezondheid.

Tips om de zomertijd goed van start te gaan

Als ochtendmens heb je wellicht meer moeite met de verandering van je ochtendroutine, in tegenstelling tot de nachttijgers. Of je het tijdsverschil merkt of niet; een aantal tips om de zomertijd goed van start te gaan is wel op z’n plek. Een goede voorbereiding is het halve werk, niet waar? ⁶

• Ga ervoor om vanaf vandaag eerder te slapen. Zelfs vijf minuten kunnen al een verschil voor je maken. Als het ook lukt om de volgende dag een uur eerder op te staan, raak je nog sneller gewend wanneer de zomertijd ingaat.
• Zoek het licht op zodra je wakker wordt. Motiveer jezelf om niet in je bed te blijven liggen, maar om de gordijnen open te doen en te genieten van de zonneschijn.
• Zet je horloge op zaterdag 25 maart na 18:00 uur alvast op de zomertijd. Zo wen je alvast aan het idee dat het je straks een uur minder hebt.
• Deze tip vinden de koffie-liefhebbers misschien minder leuk; mijd koffie en andere cafeïne houdende dranken op zaterdag 25 maart. Grote kans dat je die avond inslaapt als roosje.

Dus, zomertijd afschaffen?

Hieruit concluderen we dat de zomertijd dus niet gunstig is voor de gezondheid. Het verstoort onze biologische klok en vergroot zelfs de kans op gezondheidsproblemen. Oei, dat klinkt eigenlijk niet zo positief. Het ziet er ook niet naar uit dat het opheffen van de zomertijd binnenkort gebeurt.

Maar laten we het van de positieve kant bekijken! De dagen lijken langer te duren, wat ons het typische zomergevoel geeft. De zomer is tenslotte van veel mensen het favoriete seizoen. Neem onze tips in acht en je zult zien dat het allemaal wel meevalt. We zijn er klaar voor! Hebben jullie de zonnebrillen al klaarliggen?