Wat is REM-slaap? Uitleg & hoe te verbeteren!

Wat is slapen? 4 slaapfasen uitgelegd

Slapen is een toestand van lichaam en geest waarbij de meeste functies op een laag pitje komen te staan, waaronder je spierfunctie, spijsvertering, stofwisseling en het wakende bewustzijn. Daarnaast daalt je hartslag, ademhaling en bloeddruk. Andere processen die te maken hebben met herstel komen juist op gang. Zo beschik je de volgende dag weer over voldoende kracht en energie om te presteren.

Een totale slaapcyclus duurt gemiddeld 90 minuten en bestaat uit de volgende 4 fasen: 

Fase 1: Sluimerfase, ± 5 minuten

Dat moment dat je oogleden zwaar aanvoelen en je wegdommelt. Tijdens deze slaapfase begin je in slaap te vallen. Je ontwaakt nog wel snel wanneer externe factoren je zintuigen prikkelen. Schokken in je slaap zijn ook normaal tijdens de sluimerfase, dit heet een slaapstuip. 

Fase 2: Lichte slaapfase, ± 40 minuten

Tijdens de lichte slaapfase slaap je al iets dieper en ontwaak je niet meer zo snel van externe prikkels. Het is de fase voordat de ‘echte’ slaap begint.

Fase 3: Diepe slaapfase, ± 20 minuten

Je ademhaling verdiept, je lichaamstemperatuur daalt en je hartslag vertraagt tijdens de diepe slaap. Het is de belangrijkste fase voor het fysieke herstel waarbij onder andere groeihormonen (mede voor spierherstel) vrijkomen en afvalstoffen worden afgevoerd.^1,2

Fase 4: REM-slaap, ± 15 min

REM-slaap, ook wel de droomslaap, is de laatste fase van de cyclus. REM staat voor Rapid Eye Movement, omdat je ogen snelle bewegingen maken tijdens deze slaapfase. Ook zijn je hersenen zeer actief maar je spieren nog ontspannen, zo kun je geen acties uit je dromen uitvoeren.  

Waarom is de REM-slaap belangrijk?

Wat betreft de functie van de REM-slaap bestaan er momenteel nog veel vraagtekens. Verschillende studies laten verbanden zien tussen de REM-slaap, de verwerking van informatie en emoties, het faciliteren van het leervermogen en werkgeheugen, onze algehele creativiteit en de neuroplasticiteit.^3,4 Neuroplasticiteit is het herstellend een aanpassend vermogen van onze hersenen aan onze omgeving door nieuwe neuronen (hersencellen) te creëren. Meer onderzoek is echter nodig omdat de REM-slaap zelfs voor onze huidige wetenschap zo complex is.

Vooralsnog wordt aangenomen dat de REM-slaap een voorbereiding is op ontwaken door je centrale zenuwstelsel te stimuleren. Zo volgt er na elke REM-slaapfase een verhoogde waakzaamheid en neemt de duur van de REM-slaap toe als je langer slaapt. Bovendien ben je een stuk alerter na ontwaken uit de REM-slaap dan uit eerdere fasen.³  

Hoeveel REM-slaap heb je nodig?

Hoeveel REM-slaap je nodig hebt verschilt per persoon en hangt van je leeftijd af. Zo hebben baby's een langere REM-slaapfase dan ouderen. Waarschijnlijk heeft deze fase dan ook iets te maken met de ontwikkeling van de hersenen.³ Het beste is om rekening te houden met je ideale slaapduur. Hoewel veel mensen beweren dat 6 uur slaap genoeg is, heb je toch wel 7 à 8 uur slaap nodig voor een optimaal herstel. Mits je slaapkwaliteit ook op orde is.⁵

Ontwaak je met een versuft en gedesoriënteerd gevoel? Grote kans dat iets je diepe slaapfase onderbrak met een vermoeid gevoel tot gevolg. In een ideale wereld ontwaak je aan het einde van een slaapcyclus, dus na je REM-slaap.

Overdag een ‘powernap’ doen? Dan wil je het liefst niet ontwaken tijdens de diepe slaap. Een middagdutje van 90 minuten is het meest bevorderlijke voor je fysieke en cognitieve prestaties.⁶  

Je REM-slaap verbeteren

Je REM-slaap verbeteren begint bij het verbeteren van je complete slaapcyclus, en dus je slaaphygiëne:

• Zorg voor vaste bedtijden en sta elke dag rond dezelfde tijd op.
• Bedenk een bedtijdritueel om je lichaam te ‘trainen’ dat het bedtijd is (bijvoorbeeld door te lezen of mediteren).
• Zorg voor een schone, opgeruimde en koele slaapkamer.
• Drink later op de dag geen cafeïne-houdende dranken meer.
• Ga niet te laat douchen of in bad, hierdoor verandert je lichaamstemperatuur en hartslag.
• Drink geen alcohol, dit verkort namelijk de REM-slaap.⁸
• Wil je uitslapen? Houd rekening met de totale duur van de slaapcyclus en zet de wekker 90 minuten later dan normaal.  

Diepe slaap verbeteren

Weinig diepe slaap zorgt ervoor dat je niet goed herstelt van de dag ervoor. Op de langere termijn riskeer je hierdoor zelfs allerlei gezondheidsproblemen.⁸ Je diepe slaap verlengen of verbeteren begint bij totale ontspanning en afsluiting voor prikkels:

• Creëer een donkere, stille ruimte.
• Ruil je schermen met blauwlicht in voor een boek voor het slapengaan.
• Dim een uur voor het slapengaan de lichten.
• Eet later op de avond geen grote maaltijden of energierijke snacks.
• Zorg overdag voor voldoende lichaamsbeweging.
• Maak een avondwandeling.
• Veel zorgen? Schrijf ze voor het slapengaan van je af.
• Zet meer bronnen van magnesium op je menu.

Tot slot: beter slapen voor je gezondheid

Wat precies de functie van de REM-slaap is weten we nog niet, wel dat het belangrijk is voor een goede gezondheid. Net als je andere slaapfasen! Je REM-slaap verbeteren bestaat daarom uit het aanpakken van je volledige slaappatroon. Begrijpen waaruit de slaapfasen bestaan is stap één, zo kun je onder andere leren je slaapcycli te timen waardoor je altijd met een uitgerust gevoel ontwaakt. Welterusten!

Advies nodig over je slaap?

Onze productadviseurs beantwoorden graag al jouw vragen en geven gratis advies op maat.

Vraag gratis advies aan

Britt

Productadviseur