Waarom wel of niet afvallen met een sapkuur?

Wat is een sapkuur precies?

Een sapkuur (soms ‘sapjes kuur’ of ‘sapvasten’) is een kortdurend dieet waarbij je gedurende een aantal dagen alleen sappen van groenten en fruit drinkt, soms met kruiden of specerijen. Vaste voeding laat je in deze periode dus even helemaal achterwege. De duur van zo’n sapkuur varieert, maar loopt meestal van drie tot vijf dagen.

Sommige mensen volgen een sapkuur om gewicht te verliezen, anderen doen het vanuit de gedachte hun lichaam een soort reset te geven. Het idee erachter is dan ook dat je lichaam rust krijgt van de vertering van vast voedsel, terwijl je via de sappen (vaak) wel vitamines en mineralen binnenkrijgt.

Welke bekende sapkuren zijn er?

Er zijn wel tientallen verschillende sapkuren, variërend in duur en samenstelling. Hieronder beschrijven we een aantal bekende varianten.

Master Cleanse (citroensapkuur)

De Master Cleanse is misschien wel de bekendste sapkuur die er bestaat. Je kent hem waarschijnlijk ook onder de naam citroensapkuur of lemon detox diet. Tien dagen lang drink je een mengsel van citroensap, water, cayennepeper en ahornsiroop. Sommige versies van de kuur voegen daar nog zeezoutwater (‘sea salt flush’) aan toe of een laxerende kruidenthee.

Groene sapkuur

Bij een groene sapkuur drink je sappen die voornamelijk bestaan uit groene groenten, zoals een sap van komkommer, selderij, romainesla en citroen, aangevuld met kleine hoeveelheden spinazie, boerenkool en peterselie. Meestal gaat er wat fruit zoals een appel doorheen voor een lichte zoete smaak. Deze sapkuur wordt vaak drie tot zeven dagen gevolgd.

Gemengde sapkuur

Een wat bredere variant is het groente- en fruitsapdieet, waarbij je diverse combinaties van groenten en fruit gebruikt. Meestal duurt zo’n sapkuur drie tot vijf dagen. Vaak bestaat het uit zo’n zes flessen sap per dag, met ingrediënten als appel, peer, sinaasappel, wortel, komkommer, selderij, citroen, gember en rode biet.

Wat zijn voordelen van afvallen met een sapkuur?

Gewichtsverlies op korte termijn

Wie een sapkuur volgt, krijgt minder calorieën binnen dan normaal. Logisch dus dat je afvalt.¹ In een onderzoek onder twintig gezonde volwassenen waren deelnemers gemiddeld 1,7 kilo afgevallen na een sapkuur van 3 dagen.² Of dat verloren gewicht bestond uit vet of vocht is onduidelijk. Ook werd in de studie niet onderzocht of het gewichtsverlies op lange termijn standhield.

Vitamines en plantenstoffen

Groenten en fruit zitten vol vitamines, mineralen en zogenaamde fenolische verbindingen. Dat zijn (vaak plantaardige) stoffen met antioxidatieve eigenschappen.² Bij een gevarieerd groente- en fruitsapdieet krijg je een behoorlijke hoeveelheid van deze stoffen binnen. Bij een striktere kuur zoals de Master Cleanse is dat echter een stuk beperkter.

Tijdelijke veranderingen in de darmflora

Een sapkuur kan tijdelijk invloed hebben op de samenstelling van je darmflora. In een onderzoek naar een driedaags groente- en fruitsapdieet veranderde de verhouding tussen bepaalde bacteriestammen.² Of deze verschuiving echter een blijvend effect heeft op je gezondheid is nog niet duidelijk. Twee weken na het hervatten van een normaal eetpatroon was de darmflora deels weer terug in de oorspronkelijke staat.²

Bewustwording van je eetpatroon

Een paar dagen zonder vast voedsel zou je wat bewuster kunnen maken van wat je normaal eet. Je merkt misschien hoe vaak je uit gewoonte iets pakt of hoeveel je eigenlijk tussendoor snackt. Die bewustwording kan een startpunt zijn voor gezondere keuzes, al hangt dat natuurlijk van jezelf af.

Wat zijn nadelen van afvallen met een sapkuur?

Gebrek aan vezels

Sappen bevatten vaak minder vezels dan hele groenten en fruit. Bij het persen verdwijnt namelijk een groot deel van de vezels. En dat is jammer, want een hogere vezelinname wordt onder meer in verband gebracht met bloedsuikerregulatie, darmgezondheid en een verzadigd gevoel.³ Wie een paar dagen alleen sapkuur drinkt, krijgt dus een stuk minder vezels binnen dan je lichaam nodig heeft.

Lees ook onze blog: Waarom is het belangrijk om vezels te eten?

Weinig eiwitten

De meeste sapkuren leveren weinig eiwit. Sommigen minder dan 20 gram per dag, terwijl een volwassene een veelvoud daarvan nodig heeft.⁴ Dat is een probleem als je langer dan een paar dagen alleen sappen drinkt. Je lichaam heeft eiwit nodig om de opbouw en werking van je spierweefsel te onderhouden. Bij een streng caloriebeperkt dieet kan spierverlies optreden.⁵

Waar eiwitten nog meer goed voor zijn, lees je in ons eerdere blog.

Effecten zijn vaak tijdelijk

Het gewichtsverlies door een sapkuur voor afvallen is vaak van korte duur. Een review uit 2017 zou hebben gemeld dat sapkuren weliswaar tot gewichtsverlies kunnen leiden door lage calorie-inname, maar dat mensen vaak weer aankomen zodra ze hun normale eetpatroon hervatten.¹ Net als de veranderingen in de darmflora die na twee weken alweer gedeeltelijk verdwenen waren.²

Vermoeidheid en andere klachten

Wie ineens veel minder calorieën binnenkrijgt, kan daar last van krijgen. Er zijn veel meldingen van mensen die zich tijdens afvallen met een sapkuur vermoeid voelden, last hadden van hoofdpijn of prikkelbaar werden. Sommigen ervaren ook misselijkheid of slecht slapen.^1,4

Soms hoog in oxalaat

Groenten die vaak in sapkuren worden gebruikt, zoals spinazie, snijbiet en rode biet, bevatten relatief veel oxalaat. Deze natuurlijke stof kan de opname van mineralen in het lichaam verminderen. Bij mensen die hier gevoelig voor zijn, kan een hoge inname bovendien ongunstig uitpakken. Voor hen is het beter om grote hoeveelheden van dit soort sappen te vermijden.¹

In ons eerdere blog bespreken we oxalaat en andere antinutriënten.

En een detox sapkuur?

Waar een sapkuur voor afvallen vooral draait om caloriebeperking, richt een detox sapkuur zich op het idee dat je lichaam wordt ontgift. Het woord ‘toxine’ blijft in deze context overigens vrij vaag. Commerciële detoxkuren maken zelden concreet welke gifstoffen ze precies willen verwijderen, of hoe dat dan zou werken.

Wetenschappelijk gezien is er weinig bewijs dat een sapkuur daadwerkelijk gifstoffen uit je lichaam haalt.¹ Je lichaam heeft zelf al behoorlijk wat geavanceerde systemen om ongewenste stoffen af te voeren: je lever, nieren, darmen, huid en longen doen dat werk continu.

Voor wie kan het detox sapje dan toch iets zijn? Sommige mensen gebruiken de kuur als moment om bewuster met voeding bezig te zijn of als startpunt voor gezondere gewoontes.

Benieuwd of je lichaam een detox echt nodig heeft? Je leest het in ons eerdere blog.

Tot slot: wel of niet afvallen met een sapkuur?

Afvallen met een sapkuur is mogelijk door de beperkte calorie-inname. Het wetenschappelijke bewijs voor blijvende effecten is echter beperkt en er kleven ook nadelen aan. Of het iets voor jou is, hangt af van je persoonlijke situatie en verwachtingen. Hoe dan ook blijft een gezonde, gevarieerde voeding de basis voor je gezondheid.

Meer advies nodig over afvallen?

Onze productadviseurs beantwoorden graag al jouw vragen en geven gratis advies op maat.

Vraag gratis advies aan

Britt

Lead Customer Care