Overgang & leeftijd: wanneer begint de overgang?

Je bent officieel in de menopauze exact twaalf maanden na je laatste menstruatie. De periode rondom de menopauze noemen we de overgang. Deze overgangsperiode is het natuurlijke proces waarbij je menstruele cyclus stopt en je lichamelijke onvruchtbare periode aanbreekt. 
 

Wanneer begint de overgang

Wanneer de overgang begint? Dat is een lastige vraag! Hoewel leeftijd en de overgang onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn, verschilt dit sterk per vrouw. De gemiddelde leeftijd van de overgang ligt tussen de 45 en 55 jaar. Sommigen ervaren al vroeg in de 40 verandering, terwijl anderen er pas achterin de 50 mee te maken krijgen. Hoewel de leeftijd van de overgang niet te voorspellen is, bereikt een vrouw gemiddeld gezien de menopauze op een leeftijd van 51 jaar.

Feitelijk begint de overgang op het moment dat de ovariële functie begint af te nemen. We leggen het uit. De overgang heeft alles te maken met het opraken van de hoeveelheid eicellen in de eierstokken. Je wordt als vrouw geboren met je gehele voorraad aan eitjes en vanaf je eerste menstruatie springt er elke maand een eitje. Als de voorraad op begint te raken, kom je in de overgang.

Je lichaam wil echter nog zo lang mogelijk vruchtbaar zijn en zet alle troeven in om toch nog wat eitjes te laten rijpen. Dat geeft flinke hormoonschommelingen en daar kun je als vrouw veel last van hebben. 

POF: prematuur ovarieel falen

Op elke regel is vaak een uitzondering, zo ook met de overgangsleeftijd. Eén op de honderd vrouwen komt voor haar 40e in de overgang en één op de duizend vrouwen voor haar 30e. Dit laatste noem je POI: primaire ovariële insufficiëntie, oftewel vervroegde overgang.¹

Hormonale disbalans

Al vanaf je 40e jaar rijpen de eitjes steeds moeilijker waardoor de hormoonspiegels veranderen. Het gaat hier om de FSH en LH-spiegels om precies te zijn. FSH is de afkorting van follikelstimulerend hormoon, het hormoon dat de eicelrijping en oestrogeenproductie in de eierstokken stimuleert. LH is het luteïniserend hormoon en stimuleert de eisprong. De FSH en LH zijn de spreekwoordelijke zeilen die het lichaam elke maand bijzet om toch een eitje te laten rijpen. De FSH en LH-spiegels blijven daarna de rest van je leven hoog.²

Progesteron- en oestrogeenspiegels volgen een ander mechanisme. Oestrogeenaanmaak vindt plaats in de eierstokken en stimuleert onder andere de groei van het baarmoederslijmvlies terwijl progesteron zicht vormt vanaf de eisprong. Dit hormoon werkt onder andere stabiliserend op het baarmoederslijmvlies.

De progesteronspiegel daalt al snel aan het begin van de overgang wanneer het lichaam het niet meer lukt om elke maand een eisprong te creëren. Wat betreft de overgang betekent geen eisprong, geen progesteron. De oestrogeenspiegel is in het begin van de overgang nog relatief hoog. We spreken dan van oestrogeendominantie. Langzaamaan rijpen er steeds minder tot geen eitjes meer en dan neemt ook de oestrogeenproductie vanuit de eierstokken af. Oestrogeenaanmaak vindt dan plaats uit testosteron in je buikvet.

Omdat de oestrogeen- en progesteronspiegels uit balans raken kan ook je metabolisme vertragen. Deze hormonale verschuiving zorgt er bijvoorbeeld voor dat de overgang bij veel vrouwen leidt tot gewichtstoename of het krijgen van een buikje.

Tot welke leeftijd duurt de overgang

Zoals gezegd is de menopauze de laatste menstruatie in het leven van een vrouw. Het tijdstip van de menopauze wordt bepaald nadat een vrouw één jaar lang geen menstruaties meer heeft gehad. De jaren van veranderend menstruatiepatroon en de eerste menstruatievrije jaren noemen we de overgang en kan zo’n tien tot vijftien jaar duren. 

De overgang is de periode waarin vrouwen bepaalde ongemakken kunnen ervaren, zoals opvliegers, nachtelijk zweten, vaginale droogte en stemmingswisselingen. De overgang is tijdelijk en vloeit over in de postmenopauzale fase. Deze fase duurt de rest van het vrouwelijk leven. Op welke leeftijd de overgang bereikt wordt en een nieuwe hormonale fase bereikt is verschilt per vrouw. Meestal is dit moment rond de leeftijd van 55.

Checklist: ben ik in de overgang?

Bij vrouwen in de overgang beginnen de veranderingen soms al vroeg. Rond je veertigste kan het zijn dat je lichaam zich gaat voorbereiden op de overgang. Last van rare onverklaarbare klachten of je gewoon ‘anders’ voelen hoort daarbij.

Twijfel je of je in de overgang bent? Gebruik dan deze checklist. Hoe meer je aanstreept, hoe waarschijnlijker het is dat je in de pre-menopauze zit. 

• Verlies je sneller urine, bijvoorbeeld bij springen, niezen of lachen?
• Moet je vaker plassen?
• Heb je last van een terugkerende blaasontsteking?
• Is je slaappatroon veranderd?
• Word je soms badend in het zweet wakker?
• Is je menstruatie veranderd?
• Verandert je figuur en gewicht? Bijvoorbeeld de omvang van je taille?
• Is je lichaamsgeur anders?
• Heb je (meer) last van hoofdpijn?
• Zijn je borsten (vaker) gevoelig?
• Verlies je meer haar of is je haardos dunner geworden?
• Merk je dat je huid veroudert?
• Ben je vaker vermoeid?
• Heb je meer last van stemmingswisselingen en angst?
• Kun je minder goed met stress en spanning omgaan?
• Laat je geheugen je vaker in de steek?
• Heb je meer last van je maag en een opgeblazen gevoel in je darmen?
• Word je (soms) overvallen door ‘opvliegers’?
• Heb je last van plotselinge hartkloppingen?
• Ervaar je soms een gevoel van onrust dat je niet kunt plaatsen?
• Heb je minder zin in seks of last van vaginale droogheid?
• Heb je (meer) last van je spieren of gewrichten?

De voordelen van de overgang

Zie je op tegen die waslijst van geschetste overgangskwalen? Opvliegers, gewichtstoename, hormonale stemmingswisselingen, slechter slapen en een verlaagd libido liggen vanaf je 40e in het verschiet. Toch heeft de overgangsperiode ook een mooie kant! Vanuit de Chinese geneeskunde is de overgang één van de drie fases in het leven van de vrouw. Die drie fases zijn pubertijd, vruchtbaarheid en menopauze. 

Vaak legt men bij de overgang of pre-menopauze de focus op het veranderende lichaam, terwijl het ook de overgang is naar een nieuwe levensfase. De overgang is een proces dat je uitdaagt om een evenwicht te vinden tussen je lichaam, geest en ziel, om zo je ware persoonlijkheid ten volle te kunnen leven en beleven.³

De periode van de overgang is een fase waarin goed voor jezelf zorgen centraal staat. Belangrijk hierbij is om naar jezelf en je lichaam te luisteren. Je lichaam heeft een uniek vermogen om zichzelf te helen en te herstellen. Om de transformatie op een positieve manier te beleven kies je het best zo vroeg mogelijk in je leven voor een gezonde levensstijl.

Vanuit de Chinese geneeskunde gezien is de menopauze dus een uitnodiging om je creativiteit en levenswijsheid te ontwikkelen. Je krijgt als vrouw een hogere status na de overgang: die van wijze vrouw.

Conclusie

De overgang is de pre-menopauzale periode die meestal rond het veertigste levensjaar van start gaat. De bodem van de voorraad eicellen die je als vrouw bij je geboorte meekrijgt begint rond die leeftijd in zicht te komen. Het is een indicatie leeftijd, omdat iedere vrouw nu eenmaal anders in elkaar zit. 

De overgangsperiode is ook de overgang van lichamelijke onvruchtbaarheid en een geestelijke rijping. Onze orthomoleculaire therapeuten geven je graag advies bij het vinden van de juiste ondersteuning die bij jou past. 

Advies nodig over de overgang?

Onze productadviseurs beantwoorden graag al jouw vragen en geven gratis advies op maat.

Vraag gratis advies aan

Britt

Productadviseur