Mondhygiëne: hoe het je gezondheid beïnvloedt

Wat is een gezonde mond?

De mond, ook wel de mondholte genoemd, strekt zich uit van de lippen tot aan de keel. Het is een essentieel onderdeel van zowel onze spijsvertering als ons afweersysteem. Elk deel van de mondholte heeft hierin zijn eigen functie.

Speeksel

Speeksel beschermt op diverse manieren zowel de slijmvliezen als de tanden. Het reinigt en spoelt de mondholte, waardoor micro-organismen minder kans hebben om zich aan de slijmvliezen te hechten. Bovendien bevat het antistoffen, die een cruciale rol spelen in ons afweersysteem. Deze stoffen kunnen zich binden aan de buitenkant van schadelijke micro-organismen, waardoor deze onschadelijk worden gemaakt. Daarnaast bevat speeksel ook enzymen die de groei van micro-organismen remmen en zo de slijmvliezen beschermen.  

Speeksel fungeert ook als een smerende laag, waardoor mechanische slijtage wordt verminderd. Bovendien neutraliseert het zuren en bevat het calcium en fosfaat die beginnende gaatjes in het tandglazuur kunnen herstellen. Een tekort aan speekselproductie kan leiden tot verhoogde gevoeligheid van mondweefsels en het ontstaan van wondjes.

Tandvlees

Als we spreken over een gezonde mond, richten we ons niet alleen op de tanden, maar ook op het tandvlees en het ondersteunende bot. Het tandvlees dient als een beschermende barrière tussen de tanden en de rest van de mondholte, waardoor schadelijke stoffen niet kunnen doordringen tot de tanden. Gezond tandvlees is lichtroze van kleur, voelt stevig aan en bloedt niet tijdens het poetsen of flossen.

Het belang van een gezonde tong

De tong is een indicator van je algehele gezondheid en kan je informatie geven over de gesteldheid van je hele lichaam. Een gezonde tong heeft een mooie roze kleur en is vrij van een witte of bruine laag. De aanwezigheid van een dergelijke laag kan wijzen op een verstoorde mondflora, wat een onaangename geur en/of smaak kan veroorzaken.

Mondflora

De mondflora bestaat uit alle micro-organismen die zich in de mond bevinden. Er leven meer dan zes miljard bacteriën, van wel 700 verschillende soorten. Naast bacteriën, bevinden zich in onze mond onder andere schimmels en virussen. Deze micro-organismen vormen de eerste verdedigingslinie van het immuunsysteem, met als doel virussen, bacteriën en toxische stoffen buiten het lichaam te houden terwijl voedingsstoffen worden doorgelaten. Wanneer deze in de juiste verhoudingen aanwezig zijn, handhaven ze een gezonde balans, wat van belang is voor een gezonde mond.

De barrière tussen de bacteriën in onze mond en ons bloed is dunner dan op andere delen van ons lichaam, zoals bij de huid. Het is daarom belangrijk dat ziekteverwekkers worden tegengehouden door het slijmvlies en de immuuncellen in de slijmvliezen. De werking van het mondslijmvlies hangt af van factoren zoals de mondflora, de kwaliteit van het speeksel, de aanwezigheid van voedingsstoffen en de zuurgraad in de mond.

Een verstoorde mondflora

Een verstoorde mondflora ontstaat doordat er een verhoogd of verlaagd aantal van bepaalde bacteriën, schimmels of virussen aanwezig is, waardoor de balans verstoord is. Dit kan zorgen voor plaquevorming, gaatjes, een vieze adem, witte aanslag op de tong en ongezond tandvlees.

Wat is tandplak en tandsteen?

Tandplak is een laagje op de tanden en kiezen dat wordt gevormd door bacteriën. Het wordt continu gevormd gedurende de dag, als een wit-geelachtig laagje dat moeilijk zichtbaar is. Als tandplak niet goed weggepoetst wordt, kan het verharden en zich ontwikkelen als tandsteen.

Sommige mensen produceren weinig tot geen tandsteen, terwijl anderen juist snel en in grote hoeveelheden tandsteen ontwikkelen. Dit komt doordat de hoeveelheid tandsteen die iemand produceert wordt beïnvloed door de kwaliteit van de mondhygiëne en speekselsamenstelling. Ook voedingsgewoonten spelen hierbij een belangrijke rol.

Mondgezondheid en voeding

Voeding en mondgezondheid zijn nauw met elkaar verbonden. Wat je eet en drinkt heeft een grote invloed op je tanden, waardoor gezonde eetgewoonten van cruciaal belang zijn voor een gezonde mond. Te weinig essentiële voedingsstoffen in je dieet en een overmatige inname van geraffineerde koolhydraten en suikers, hebben een negatieve invloed op de mondgezondheid. Ook alcohol heeft een negatief effect op de mondflora.¹

Aan de andere kant dragen mineralen zoals calcium en fosfor juist bij aan een goede tandgezondheid, doordat ze het tandglazuur beschermen en herstellen.^1,2 Voedingsmiddelen die rijk zijn aan calcium, zoals kaas, melk, yoghurt, tofu, bladgroenten en amandelen, zijn hierbij gunstig. Eiwitrijke voedingsmiddelen zoals vlees, gevogelte, vis, melk en eieren zijn goede bronnen van fosfor.

Daarnaast zijn groenten en fruit essentieel voor een goede mondgezondheid. Ze bevatten vitamine C, wat belangrijk is voor een gezond tandvlees, en vitamine A, wat essentieel is voor de opbouw van tandglazuur. Ook bevat groente en fruit veel water en vezels, die helpen bij het neutraliseren van suikers en het reinigen van de tanden. Bovendien stimuleren ze de speekselproductie.

De invloed van stress

Hoewel stress een normale reactie is die iedereen wel eens ervaart, kan langdurige stress zorgen voor gezondheidsproblemen, waaronder problemen met de mondgezondheid. Het lichaam produceert tijdens stress een hormoon genaamd cortisol. Verhoogde productie van dit hormoon verzwakt het immuunsysteem en verandert de speekselsamenstelling.³

Mondhygiëne en algemene gezondheid

Kort gezegd: er is geen gezondheid zonder mondgezondheid. Steeds meer studies wijzen uit dat er een verband bestaat tussen mondgezondheid en algemene gezondheid en dat een goede mondgezondheid zowel de mentale als de algehele gezondheid kan verbeteren.⁴

Dit komt doordat het immuunsysteem zich onder andere in de slijmvliezen van het spijsverteringskanaal bevindt en zo een belangrijke afweerbarrière vormt. Wanneer het immuunsysteem verzwakt is, zoals bij ongezond tandvlees of overmatige tandplak, kunnen bacteriën uit de mond gemakkelijk in de bloedbaan terechtkomen en zich door het lichaam verspreiden.

Tot slot: houd je mond gezond

Het is dus ontzettend belangrijk om een goede mondgezondheid te behouden. Je tanden en tandvlees gezond houden komt neer op een goede algemene gezondheid en gezond verstand. Met regelmatige bezoekjes aan de tandarts, twee keer per dag poetsen, flossen, gezond eten, het vermijden van suikers en stoppen met roken, kom je al een heel eind. Fijn voor zowel mooie tanden als voor een gezond lichaam!

Meer advies nodig over mondhygiëne?

Onze productadviseurs beantwoorden graag al jouw vragen en geven gratis advies op maat.

Vraag gratis advies aan

Britt

Productadviseur