Corona stress: hoe deze pandemie onze mentale gezondheid beïnvloedt

Het coronavirus brengt naast fysieke klachten namelijk ook gevaar voor ons mentale welzijn met zich mee. Bijna een jaar na het ontstaan van de pandemie wordt steeds duidelijker wat die gevolgen precies zijn. We ontkomen haast niet aan de corona stress, maar we kunnen hier wel op anticiperen en onze mentale gezondheid versterken. In dit blog lees je daar meer over. 

Vraag tegenwoordig aan iemand hoe het gaat en menig persoon zal waarschijnlijk antwoorden in relatie tot het coronavirus. Psychische klachten zullen velen momenteel niet vreemd zijn. Het moge duidelijk zijn dat we ons druk maken over de omstandigheden waar Nederland en de rest van de wereld zich nu in bevindt. 

Het gevaar voor onze gezondheid en alle restricties die we daarvoor krijgen opgelegd, heeft een behoorlijke impact op onze kwaliteit van leven. Het coronavirus is daarmee niet alleen een gevaar voor onze fysieke gezondheid. De pandemie beïnvloedt ons mentale welzijn in de meeste gevallen niet op een positieve manier, zo concludeert ook de WHO.¹

Stress door corona  

Het “nieuwe normaal” vergt behoorlijk wat aanpassingsvermogen. Op werk, bij thuiswerken en ook voor studenten en scholieren blijft het wennen. We komen meer in aanraking met lastige situaties als isolement, extreme drukte of juist verveling, inkomstenverlies en rouwprocessen.

Daarnaast zijn we veelal op onszelf aangewezen en speelt onzekerheid een grote rol. Onze bezorgdheid tot het mogelijk oplopen en verspreiden van corona houdt ons enorm bezig. Het coronavirus heeft dus lang niet alleen impact op onze lichamelijke gezondheid. Dat we mentaal lijden door corona is een feit.  

De resultaten  

Recent onderzoek benadrukt de significante impact van deze pandemie op de mentale gezondheid, zelfs op de langere termijn.² Zo toont een onderzoek onder ruim 18.000 Italianen aan dat zij tot wel 37% meer angst, stress, depressieve gevoelens, slapeloosheid en PTSS ervaren.³ Het Belgische onderzoeksbureau Sciensano concludeert op basis van 40.000 respondenten dat het percentage van vrouwen dat stress en angst ervaart is verdubbeld in 2020 ten opzichte van 2018.4 Deze cijfers tonen de ernst van de situatie aan. De huidige situatie stelt onze mentale weerbaarheid behoorlijk op de proef.

Factoren van invloed 

Diverse factoren kunnen onze mentale veerkracht beperken. Denk aan slecht slapen, overprikkeling, hoge werkdruk en beperkt sociaal contact. Tevens kan verkeerde voeding hieraan bijdragen. Zo zorgt corona stress voor een disbalans in onze hormoonhuishouding, en ook het immuunsysteem verzwakt hierdoor. En laat dat laatste nou iets zijn wat we in deze tijd juist niet kunnen gebruiken! Onderdrukking van het immuunsysteem maakt ons vatbaarder voor virussen en bacteriën.

Laten we even kijken hoe het er fysiologisch aan toe gaat ten tijde van stress. Wanneer er sprake is van een stressvolle situatie maken de bijnieren meer cortisol aan. Dit wordt ook wel ons stresshormoon genoemd en zorgt ervoor dat we actie kunnen ondernemen om met de stress om te gaan. Hierdoor wordt onder andere de aanmaak van onze neurotransmitters beïnvloed.

Bij een stressvolle situatie wordt er namelijk allereerst meer adrenaline aangemaakt, hetgeen ervoor zorgt dat we tot actie overgaan. Het gevolg hiervan is onder andere dat er minder dopamine, GABA, serotonine en melatonine beschikbaar is. Gebrek aan (een van) deze neurotransmitters betekent een scala aan klachten. Een depressie of burn-out ligt op de loer.⁵ 

Interventies 

Pogingen om ons beter te laten voelen bestaan veelal uit het zoeken naar afleiding, waaronder alcohol- en druggebruik. Ook het gebruik van medicatie, zoals SSRI’s of de welbekende “pammetjes”, blijft stijgen.⁶ Helaas hebben deze middelen de nodige bijwerkingen en kunnen ze ons systeem op verschillende manieren negatief beïnvloeden. Gelukkig groeit ons bewustzijn hiervan en daarmee ook de vraag naar gezonde alternatieven om stress te beperken en het humeur te verbeteren.⁷

Tips & tricks 

Er zijn veel dingen die we zelf kunnen doen om onze gezondheid te versterken en corona stress te beperken. Het reguleren van cortisol speelt hierbij een centrale rol, gezien de invloed op ons welzijn.⁸ 

• Blijf actief 

Zorg voor voldoende dagelijkse activiteit, om je lichaam sterk te houden. Daarnaast worden adrenaline en cortisol op een positieve manier hersteld door beweging. Ga daarbij niet excessief trainen maar hou het rustig. Denk aan wandelen, fietsen, dansen, yoga etc. 

• Herstel je bioritme 

Creëer een vaste structuur in je dag, zodat je een gezond ritme kan aanhouden. Sta op tijd op, bijvoorbeeld in de winter met behulp van een daglichtlamp. Ga ook op tijd naar bed en beperk daarbij je activiteit en blauw licht van tv, laptop en telefoon in de avond. Hierdoor verbeter je de slaap en ondersteun je het natuurlijke herstelvermogen van het lichaam.  

• Ga naar buiten 

Buiten zijn heeft ontzettend veel voordelen voor onze gezondheid! Zo gedijt een virus slecht in de buitenlucht en we versterken ons immuunsysteem door de aanmaak van vitamine D. Daarnaast helpt het in de natuur zijn om cortisol te reguleren, wat een van de belangrijkste interventies is om meer te ontspannen.  

• Houd sociaal contact 

Fysiek contact en knuffelen zit er voorlopig niet in, maar juist nu hebben we verbondenheid nodig. Blijf daarom contact zoeken met je naasten via de digitale mogelijkheden waar we tegenwoordig rijk aan zijn. 

• Zorg voor ontspanning 

We zijn geneigd om te piekeren over datgene waar we geen of weinig invloed op hebben. Dit helpt ons echter nergens naartoe en juist het loslaten van gedachten geeft ons de benodigde rust. Letten op je ademhaling, luisteren naar binaural beats of het beoefenen van meditaties kan hierbij helpen.  

• Voed je lichaam  

Zeker ten tijde van stress zijn we geneigd te grijpen naar troostvoedsel. Dit kan de problemen echter juist verergeren. In plaats van ons lichaam slechts te vullen, dienen we het te voeden met de juiste voedingsstoffen. Ga voor verse en zelfbereide voeding, met vooral veel groente en fruit, beperk de snelle koolhydraten, en zorg voor voldoende (plantaardige) eiwitten en gezonde vetten. Ondersteun je voedingspatroon met extra nutriënten vanuit suppletie. Juist nu kunnen we dat beetje extra goed gebruiken!

Wil je nog meer te weten komen over de thema’s corona en mentale gezondheid? Er zijn verschillende interessante webinars te volgen over dit onderwerp. We maakten een selectie.

We doen het samen 

We zijn het coronavirus inmiddels behoorlijk zat, maar helaas zijn we er waarschijnlijk voorlopig nog niet vanaf. Daarom is het noodzaak dat we ons systeem de extra ondersteuning bieden die het zo goed kan gebruiken. Laten we in deze tijden van lockdown vooral extra goed op elkaar letten, want onze psyche is net zo belangrijk als onze fysiek. We hebben elkaar nodig om de gevolgen van dit virus beperken!