Zwanger en hoofdpijn? 8 tips om het te verlichten

Zwangerschap & hoofdpijn: normaal of niet?

Veel aanstaande moeders ervaren hoofdpijn als ze zwanger zijn. Zeker in de eerste maanden, wanneer het lichaam zich in een sneltrein aanpast aan alles wat groeit, verandert en verschuift. Toch kan het allesbehalve normaal voelen als je er middenin zit. Het goede nieuws? In de meeste gevallen is het onschuldig en tijdelijk.

Verschillende grote studies bevestigen dat een zwangerschap vaak gepaard kan gaan met hoofdpijn.¹ Vooral migraine komt veel voor en treft naar schatting zo'n 1 op de 5 zwangeren. Deze vorm van hoofdpijn kan tijdens je zwangerschap ook veranderen van patroon. Denk aan migraine zonder aura die plots met aura komt, of spanningshoofdpijn die juist wat meer op migraine begint te lijken.

Hoofdpijnklachten kunnen dus bij een gezonde zwangerschap horen. Maar dat betekent niet dat je ze moet negeren. Zeker niet als ze anders aanvoelen dan je gewend bent, heftiger worden of samengaan met andere klachten. Ook daar lees je over in dit blog, plus wat kan helpen om je hoofdpijn te verlichten.

In welk trimester komt hoofdpijn het vaakst voor?

Hoofdpijn kan in elk trimester van je zwangerschap optreden, maar er zijn vaak wel duidelijke verschillen tussen de fases.¹

• Eerste trimester: hoofdpijn aan het begin van de zwangerschap lijkt het vaakst voor te komen. Vooral migraine zonder aura. Het kan ineens de kop opsteken, ook als je er eerder nooit last van had, of juist verergeren. Voor sommigen is dat zelfs een vroege aanwijzing dat ze misschien zwanger zijn.
• Tweede trimester: een opluchting voor velen! De meeste vrouwen merken dat hoofdpijn tijdens het tweede trimester van de zwangerschap vaak verbetert, laten studies zien. Minder aanvallen, minder intens – vooral bij migraine is die verandering duidelijk.
• Derde trimester: het aantal mensen dat hoofdpijn aan het einde van de zwangerschap ervaart, blijft meestal laag. Maar tegelijk zijn er ook aanstaande moeders waarbij de hoofdpijn in het derde trimester van de zwangerschap pas echt begint af te nemen.

Waar komt hoofdpijn als je zwanger bent vandaan?

Primaire hoofdpijn

Als je hoofdpijn hebt terwijl je zwanger bent, is de kans groot dat het gaat om een primaire vorm. Hierbij is er meestal geen sprake van problemen van binnenuit, maar eerder factoren die je drempel verlagen. Denk hierbij aan:

• Hormonale veranderingen: als je zwanger bent, verschuift je hormoonhuishouding in korte tijd. Dat maakt je hoofd soms gevoeliger voor prikkels, wat de kans op (hevigere) migraine groter kan maken.^1,2
• Slecht slapen: als je te weinig slaapt of vaak wakker wordt, kan dat zich uiten in spanningshoofdpijn. Ook bij migraine kan een verstoord ritme de kans op een aanval vergroten.³ Tijdens je zwangerschap komt dat vaker voor: je slaapt onrustiger, je wordt sneller wakker en je kunt je moeilijker ontspannen. Die gebroken nachten kunnen zich al snel vertalen naar hoofdpijnklachten.
• Stress en spanning: bij veel mensen is stress één van de belangrijkste aanleidingen voor hoofdpijn.³ Zwanger zijn brengt niet alleen lichamelijke, maar ook mentale druk met zich mee. En dat kan je hoofd net wat gevoeliger maken voor spanning.²
• Niet genoeg drinken: als je te weinig vocht binnenkrijgt, kan dat je hoofdpijn geven.³ En omdat je tijdens het zwanger zijn nog meer nodig hebt dan anders (voor vruchtwater en een hoger bloedvolume), merk je dat vaak nog sneller.⁴
• Houding en spierspanning: langdurige spierspanning in je nek of schouders is een veelvoorkomende bron van spanningshoofdpijn.³ Naarmate je buik groeit, verandert je houding vaak ook mee. Je rug trekt misschien krommer, je nek spant aan en je spieren moeten harder werken om in balans te blijven. Die verandering op zichzelf zorgt niet voor hoofdpijn, maar het zou meer spanning wel kunnen verklaren.
• Zonlicht en overprikkeling: zeker als je er al gevoelig voor bent, kan zonlicht hoofdpijn uitlokken.² Tegelijk kan zwanger zijn je gevoeliger maken voor fel licht, en ook voor oververhitting in de zon.^5,6 Die combinatie kan blootstelling aan de zon tijdens je zwangerschap net wat zwaarder maken.

Secundaire hoofdpijn

Niet alle hoofdpijn tijdens je zwangerschap ontstaat door vermoeidheid of spanning. Soms ontstaat het door een proces dat het van binnenuit veroorzaakt. Je spreekt dan van een secundaire vorm.

Wetenschappelijke bronnen noemen dit zeldzaam, maar wel iets om alert op te zijn.¹ Het kan bijvoorbeeld te maken hebben met veranderingen in je bloeddruk, je bloedsomloop of de druk in je hoofd. Dat zijn geen klachten die vanzelf komen en gaan. Ze voelen vaak anders en passen niet bij het typische beeld van migraine of spanningshoofdpijn.

Wanneer is hoofdpijn bij zwangerschap niet normaal?

Heel soms is hoofdpijn als je zwanger bent een signaal dat er iets anders speelt. Let vooral op als je ook een van de volgende klachten ervaart:^1,2,3

• Als zeer hevige hoofdpijn plotseling opkomt, in een paar seconden tot maximaal vijf minuten
• Als hoofdpijn samengaat met een hoge bloeddruk, wazig zien of misselijkheid
• Als je hoofdpijn in combinatie is met neurologische symptomen, zoals krachtverlies, verwardheid, dubbelzien of moeite met spreken
• Als het steeds erger wordt en niet lijkt op hoofdpijnklachten die je eerder hebt gehad
• Als je naast hoofdpijn ook een stijve nek hebt of koorts krijgt

8 tips om hoofdpijn als je zwanger bent te verlichten

1. Verhoog je waterinname: volgens experts heb je 1,9 tot 3 liter water per dag nodig als je zwanger bent. Afhankelijk van je gewicht, hoe ver je bent en hoe warm het buiten is. Verspreid dit goed over de dag, ook als je niet direct dorstig bent.
2. Draag een zonnebril of pet als je naar buiten gaat: vooral als je gevoelig bent voor fel licht kan een zonnebril met UV-filter of een pet met klep net genoeg helpen.
3. Leg een warmtekussen in je nek of op je schouders: de warmte kan helpen om verkrampte spieren te ontspannen. Blijf er een kwartiertje rustig bij liggen.
4. Gebruik een koel washandje bij kloppende hoofdpijn: de koelte kan helpen de druk op de bloedvaten te verlichten, vooral op warme dagen.
5. Beweeg elke dag een beetje: matig intensieve beweging zoals wandelen, zwemmen of zwangerschapsyoga stimuleert je doorbloeding en helpt je te ontspannen.
6. Probeer ontspanningsoefeningen voor het slapengaan: als slapen niet lukt, kan een ademhalingsoefening van vijf minuten al helpen om je zenuwstelsel tot rust te brengen. Adem vier tellen in, houd vier tellen vast, adem vier tellen uit, en wacht weer vier tellen.
7. Let op je houding: zit je veel, bijvoorbeeld op kantoor of thuis op de bank? Check dan eens of je zithouding wel zo goed is. Zorg voor steun in je onderrug, zet je beeldscherm op ooghoogte en sta regelmatig even op.
8. Ventileer je huis: ben je veel binnen? Zet regelmatig een raam open of gebruik een ventilator (niet recht op je gezicht) voor wat luchtcirculatie.

Wil je iets nemen tegen je hoofdpijn? Overleg dan altijd eerst met je verloskundige of arts. Niet elk middel tegen hoofdpijn is even veilig als je zwanger bent.

Tot slot: je hoeft het niet weg te wuiven

Zwanger zijn verandert je lichaam van binnenuit, en dat voel je soms ook in je hoofd. Letterlijk. Je lijf werkt hard, en hoofdpijn terwijl je zwanger bent kan een teken zijn dat het even te veel is. Luister goed naar de signalen, neem je klachten serieus en geef jezelf de rust en aandacht die je nodig hebt. Juist nu mag je kiezen voor wat jou helpt.