Vitamine B12 tekort: oorzaken & symptomen

Vitamine B12 tekort blijft vaak lang onopgemerkt

Hoewel vitamine B12 onder de wateroplosbare vitamines (bevinden zich in het vocht van de voedingsbron) valt, is het de enige in de categorie waarvan je lichaam een voorraad opslaat in de lever.¹ En dat is maar goed ook! Wateroplosbare vitamines verlaten snel je lichaam via de urine waardoor er minder tijd is om het goed op te nemen. Toch wordt een tekort aan B12 soms pas erg laat opgemerkt door de afwezigheid van, of zeer subtiele, symptomen.²

Hoe ontstaat een vitamine B12 tekort

Vitamine B12 tekort werd voor het eerst geduid in 1849 en had tot 1926 vaak zelfs ernstige gevolgen voor de gezondheid. Toen ontdekte men dat een dieet met veel lever (dat van nature vitamine B12 bevat) de gezondheid ten goede kwam. Tegenwoordig weten we gelukkig veel meer over het metabolisme van het nutriënt. 

Toch werd het pasgeleden nog ingewikkelder nadat bepaalde niveaus die eerder als adequaat beschouwd werden, nu gecategoriseerd zijn als subklinische tekorten.² Oftewel: nog niet waarneembaar.

Vegetariërs en veganisten lopen groter risico op een tekort

De meest voor de hand liggende oorzaak van een tekort is een onvoldoende inname vitamine B12. Dit zien we met name bij vegetariërs en veganisten, omdat ze geen vlees, vis of andere dierlijke producten consumeren. Om dezelfde reden lopen ook baby’s die borstvoeding krijgen van deze groep een risico op een vitamine B12 tekort. En dit kan serieuze gevolgen hebben voor de fysiologische en neurologische ontwikkelingen.³

Ook ouderen krijgen sneller te maken met een vitamine B12 tekort. Meestal door onderliggende oorzaken die niet zeldzaam zijn voor deze groep.³ Maar bijvoorbeeld ook door moeite met het bereiden van maaltijden en psychofysiologische factoren.² 

Tevens kan overmatig alcoholgebruik, lachgas, en medicatie zoals maagzuurremmers ten grondslag liggen aan een B12 deficiёntie. Daarom is het eigenlijk voor iedereen van belang om op z’n minst bekend te zijn met mogelijke symptomen van vitamine B12 tekort.

Vitamine B12 tekort: symptomen herkennen

De ontwikkeling van een vitamine B12 tekort verloopt langzaam. De eerste gevolgen zijn daarom vaak niet waarneembaar, zoals een verhoogd homocysteïne gehalte. Er kan zelfs 5 tot 10 jaar overheen gaan voordat je de symptomen van vitamine B12 tekort echt ervaart. Daarnaast kan een hoge inname van folaat een B12 tekort verhullen.⁴
Vitamine B12 tekort symptomen kunnen zijn: 

• Gewichtstoename
• Jeuk
• Vermoeidheid
• Duizeligheid
• Hoofdpijn
• Misselijkheid
• Kortademigheid
• Hartkloppingen
• Sneller vermoeid bij inspanning
• Bleke huid
• Zwelling of branderig gevoel van de tong
• Afwijkende ontlasting
• Verlies van eetlust
• Gewichtsverlies
• Kouwelijkheid 
• Spierkrampen
• Gewrichtsklachten
• Tintelingen
• Zenuwpijn
• Een doof gevoel
• Onrustige benen
• Veranderingen in gevoel of pijn in vingers, handen, tenen of benen
• Brandend gevoel in je armen
• Geheugenproblemen
• Moeite met concentratie
• Prikkelbaarheid
• Somberheid
• Veranderingen in gedrag
• Problemen met taal (je verspreken, niet op de juiste woorden kunnen komen)
• Onhandig zijn of zomaar omvallen, struikelen of moeilijk lopen

Gezien het nutriënt bij zoveel processen betrokken is, zijn de symptomen van een B12 tekort vaak sterk wisselend per persoon. Herken je toch iets van jezelf in deze lijst? Neem dan contact op met je huisarts of therapeut om je B12 waarde te laten bepalen.

Hoe kun je een vitamine B12 tekort aanvullen?

Wil je een vitamine B12 tekort aanvullen? Dan is het ten eerste belangrijk om de oorzaak te achterhalen. Hiervoor ga je in gesprek met je huisarts of een gespecialiseerd orthomoleculair therapeut. 

Vegetariërs en veganisten krijgen nog weleens het advies om algen te eten. Echter bevatten deze niet de actieve vorm van vitamine B12 die ons lichaam nodig heeft.⁵

Gelukkig zijn er ook steeds meer vleesvervangers en sojadranken verrijkt met vitamine B12 wat het iets gemakkelijker maakt. Maar blijf je niveaus goed in de gaten houden!
Wanneer een vitamine B12 tekort is vastgesteld, kiest je behandelaar meestal voor orale toediening van hoge doseringen. 

Tot slot: wees er op tijd bij

Voorkomen is beter dan genezen. En dat is zeker het geval bij een vitamine B12 tekort. Val je in één van de risicogroepen? Dan is het niet verkeerd om zo nu en dan je niveaus te laten controleren. Ook wanneer je niet in tot deze groep behoort is het verstandig om je leefstijl en voedingspatroon onder de loep te nemen. 

En heb je het idee dat de B12 tekort symptomen uit dit artikel je bekend voorkomen? Kom dan direct in actie.